Mụn ẩn thuộc một trong số những loại mụn thường gặp nhất hiện nay, có thể xảy ra ở cả nam và nữ, không phân biệt lứa tuổi. Hiểu rõ về các nguyên nhân, cách chăm sóc làn da sẽ giúp chúng ta loại bỏ loại mụn này an toàn và nhanh chóng. Cụ thể các thông tin mời bạn tiếp tục theo dõi trong bài viết này.
Định nghĩa mụn ẩn
Mụn ẩn là thể mụn nổi sần sùi trên da, không có dấu hiệu sưng đỏ, đau nhức nhưng lại có các nhân mụn nằm khá sâu dưới bề mặt da. Nếu nhìn bằng mắt thường sẽ thấy mụn khá vô hại, tuy nhiên sau thời gian mọc ẩn sâu trong da, nhân mụn sẽ đẩy lên khỏi bề mặt rất rõ rệt, khiến làn da trở nên sần sùi.
Mụn ẩn có thể gặp phải ở các vị trí bất kỳ trên mặt nhưng chủ yếu sẽ xuất hiện ở trán, dưới cằm và má. Nếu không có cách chăm sóc, cải thiện phù hợp, các nốt mụn này vẫn có khả năng phát triển nặng hơn.
Những vị trí mụn thường gặp gồm:
- Mụn trên trán: Mụn ẩn xuất hiện rất nhiều trên trán, có thể xảy ra bởi tác động từ môi trường hoặc thói quen cho tay lên sờ mặt.
- Mụn dưới cằm: Cằm cũng là vùng da khá nhạy cảm, dễ bị nhiều loại mụn khác nhau, trong đó có mụn ẩn. Mụn có thể mọc lẻ tẻ hoặc tập trung thành các cụm nhỏ.
- Mụn ẩn bên má: Khu vực má có nguy cơ nổi mụn ẩn khá cao và dễ bị lan rộng, chuyển sang viêm nhiễm nếu không chăm sóc da kỹ lưỡng.
Nguyên nhân gây mụn ẩn
Mụn ẩn được xác định xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, những yếu tố tác động lớn nhất tới làn da gồm:
- Da không được làm sạch: Làm sạch là yếu tố có tác động rất nhiều tới sức khỏe của làn da mỗi ngày. Với những người không có quy trình vệ sinh đúng cách, đủ bước, da tích tụ bụi bẩn sẽ khiến bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn ẩn.
- Sinh hoạt kém khoa học: Các thói quen sinh hoạt hàng ngày như thức khuya, cho tay lên sờ mặt thường xuyên, nặn mụn bằng tay không hoặc ăn uống những thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, quá nhiều đường hoặc muối đều gây ra mụn ẩn, mụn trứng cá.
- Nội tiết tố: Hormone mất cân bằng là nguyên do gây ra mụn ẩn cùng nhiều vấn đề về da khác. Sự rối loạn trong nội tiết tố sẽ làm tuyến dầu nhờn phát triển mạnh mẽ hơn, da bị suy giảm khả năng miễn dịch dẫn tới sự xuất hiện mất kiểm soát của mụn ẩn.
- Da đổ nhiều dầu: Những người có làn da dầu thường có nguy cơ nổi mụn cao bởi da luôn bị bết dính, các bụi bẩn và da chết dễ dàng tích tụ lại. Vi khuẩn theo đó xâm nhập nhanh chóng vào da và gây ra mụn.
- Sử dụng mỹ phẩm sai cách: Lạm dụng mỹ phẩm hay dùng những sản phẩm có chứa thành phần gây hại, hàng giả, hàng kém chất lượng sẽ làn da yếu đi, dễ dàng kích ứng và hình thành nên mụn ẩn.
Đối tượng bị mụn ẩn
Mụn ẩn có thể xảy ra ở nhiều đối tượng, không phân biệt tuổi tác hay giới tính, cụ thể những trường hợp dễ bị mụn nhất gồm:
- Cả nam và nữ giới đều có nguy cơ bị mụn ẩn, tuy nhiên nữ giới thường dễ mắc hơn bởi nội tiết và quá trình sử dụng mỹ phẩm.
- Người ở tuổi dậy thì, phụ nữ trong giai đoạn có thai, sau sinh, tiền mãn kinh bị rối loạn nội tiết tố.
- Những người lạm dụng mỹ phẩm trang điểm hoặc các sản phẩm chăm sóc da.
- Các trường hợp stress kéo dài, thường xuyên thức khuya.
Triệu chứng mụn ẩn
Mụn ẩn có các dấu hiệu rất dễ nhận biết, cụ thể như sau:
- Làn da xuất hiện các nốt sần nhỏ rải rác trên mặt hoặc có thể tập trung thành các cụm nhỏ ở cằm, trán và má.
- Nốt mụn qua một thời gian ngắn sẽ lộ đầu nhân mụn, quanh gốc mụn da hơi ửng hồng.
- Nếu để mụn ở trong các lỗ chân lông lâu ngày sẽ chuyển sang dạng mụn viêm, mụn bọc sưng đau.
- Nhân mụn tương đối lớn, cứng và có màu vàng nhẹ, mụn cũng dễ lấy nhân hơn so với các loại mụn khác.
Biến chứng mụn ẩn
Mụn ẩn có gây ra biến chứng gì không là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Thực tế, mụn ẩn không có khả năng đe dọa tới sức khỏe, nhưng việc chậm trễ điều trị, chữa mụn sai cách sẽ làm mụn dễ phát triển mạnh, chuyển thành sưng viêm và để lại các loại sẹo, thâm.
Ngoài ra, nếu mụn phát triển trên da trong thời gian dài, các tế bào sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm giảm sức đề kháng của da, gia tăng xuất hiện các sắc tố gây sẹo, da khó phục hồi về trạng thái khỏe mạnh như ban đầu.
Chẩn đoán mụn ẩn
Để điều trị mụn ẩn đạt kết quả tốt nhất, cần có quá trình thăm khám cụ thể nhằm đánh giá mức độ mụn cũng như sức khỏe của làn da. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra chẩn đoán thông qua quan sát các biểu hiện của mụn ẩn, ngoài ra sẽ sử dụng một số kỹ thuật đánh giá như sau:
- Soi da.
- Sinh thiết da.
- Kiểm tra nội tiết tố.
Điều trị mụn ẩn
Các cách điều trị mụn ẩn được sử dụng phổ biến hiện nay gồm có: Thuốc Tây y, các kỹ thuật công nghệ cao, mẹo dân gian và thuốc Đông y. Cụ thể các phương pháp loại bỏ mụn như sau:
Thuốc Tây chữa mụn ẩn
Có rất nhiều loại thuốc có thể dùng cho người bị mụn ẩn, mỗi loại sẽ có những liều lượng riêng để dùng cho người bệnh, cụ thể gồm:
- Thuốc kháng sinh: Các loại thuốc kháng sinh được dùng cho người bị mụn ẩn thể nặng, giúp kiểm soát mụn, ngăn chặn mụn ẩn chuyển sang viêm nhiễm hay lan rộng. Đồng thời tiêu diệt các vi khuẩn gây ra mụn ẩn và nhiều loại mụn khác
- Tiêm Corticoid: Thông thường, bệnh nhân chỉ được tiêm Corticoid khi mụn đã phát triển quá nặng, có dấu hiệu viêm nhiễm, tổn thương ăn sâu vào da. Tuy vậy thuốc cần phải được tiêm bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm, có chuyên môn sâu.
- AHA: Alpha Hydroxy Acid (AHA) cho công dụng tiêu diệt vi khuẩn, làm sạch dầu nhờn dư thừa tích tụ trên da, các tế bào chết cũng được loại bỏ dễ dàng.
- Acid Salicylic: Nhanh chóng tẩy tế bào chết, làm sạch sâu cho các lỗ chân lông, ngăn chặn tình trạng da đổ nhiều dầu cũng như dưỡng da khỏe mạnh, sạch mụn một cách tốt nhất.
- Benzoyl Peroxide: Được bào chế với dạng gel, kem hoặc có thể có trong sữa rửa mặt với khả năng đẩy mụn ẩn, gom cồi sớm và ngăn chặn sự tấn công của các vi khuẩn gây mụn.
- Retinoids: Có tác dụng kháng viêm, giảm sưng đau do mụn gây ra, kích thích da làm lành sau tổn thương, da sản sinh thêm collagen để hạn chế các loại sẹo. Lỗ chân lông cũng được làm sạch, tạo sự thông thoáng cho bề mặt da.
Phương pháp kỹ thuật hiện đại
Có khá nhiều kỹ thuật thẩm mỹ, spa cho làn da bị mụn ẩn được ứng dụng phổ biến hiện nay, có thể kể tới như:
- Peel da hóa học: Sử dụng các loại acid hóa học để tẩy da chết, loại bỏ các dấu hiệu viêm nhiễm, vi khuẩn gây mụn trú ngụ trong da. Từ đó, tế bào mới được kích thích sản sinh, da phục hồi hiệu quả, nhanh chóng, trở về trạng thái khỏe mạnh như ban đầu. Tuy nhiên peel da phải thực hiện ở những nơi có đội ngũ bác sĩ uy tín, cơ sở vật chất đảm bảo, nguồn gốc thuốc rõ ràng.
- Laser trị mụn: Mụn ẩn có thể điều trị bằng phương pháp laser thông qua cơ chế kích thích đẩy nhân mụn ra khỏi bề mặt, cân bằng hoạt động tuyến dầu nhờn, loại bỏ tốt các vi khuẩn gây mụn. Da cũng được làm lành nhanh, mụn không có khả năng gây viêm nhiễm cho làn da.
- Kỹ thuật IPL: Là kỹ thuật quang học được ứng dụng vào điều trị mụn ẩn, không xâm lấn, không đau rát, không làm da xuất hiện sẹo và thâm mụn. Vi khuẩn gây mụn cũng sẽ bị tiêu diệt nhanh chóng, da phục hồi khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt, hạn chế hình thành các nốt mụn mới.
Mẹo dân gian trị mụn ẩn
Các mẹo chữa mụn ẩn trong dân gian vẫn luôn được sử dụng phổ biến và cho thấy có hiệu quả khá tốt, có thể tham khảo những cách sau:
- Sữa chua và nghệ: Dùng 1 thìa bột nghệ trộn với 2 thìa sữa chua thật đều, sau khi rửa mặt đem thoa đều lên da và thư giãn 15 đến 20 phút. Sau đó nên dùng nước mát rửa mặt một lần nữa. Đắp mặt nạ nghệ và sữa chua mỗi tuần 3 lần.
- Nha đam: Lấy 1 nhánh nha đam rửa hết đất bẩn, sau đó gọt vỏ và rửa lại để không còn dính nhựa vàng. Xay nhuyễn nha đam rồi thoa đều lên mặt, rửa lại sau 20 phút.
- Mướp đắng: Rửa sạch 1 quả mướp đắng, thái thành các miếng nhỏ rồi cho vào máy xay nhuyễn. Rửa mặt xong sẽ đắp mướp đắng lên da khoảng 15 phút, cuối cùng vệ sinh lại với nước sạch. Mướp đắng nên dùng hàng tuần 3 lần để cho hiệu quả giảm mụn tốt.
- Lòng trắng trứng: Tách 1 lòng trắng trứng rồi khuấy đều, sau đó trộn với 1 thìa mật ong. Thoa đều hỗn hợp lên mặt và để nguyên trong 20 phút. Nên đắp mặt nạ trứng gà trị mụn ẩn mỗi tuần 2 - 3 lần.
Thuốc Đông y
Cùng với các loại thuốc từ Tây y, mẹo dân gian hay các kỹ thuật công nghệ hiện đại, có thể dùng thuốc Đông y để trị mụn từ sâu bên trong. Một số bài thuốc gồm:
Bài thuốc số 1:
- Vị thuốc: Hoài sơn, liên nhục, bạch truật, cát cánh, nhân sâm, ý dĩ, phục linh, biển đậu, sa nhân, chích thảo.
- Cách dùng: Thuốc sắc với 7 bát nước trên bếp lửa nhỏ cho tới khi cạn còn khoảng 2 bát con. Nước thuốc chia 3 bữa sáng, trưa và tối, khi uống nên hâm nóng lại thuốc để đạt được công dụng cao nhất.
Bài thuốc số 2:
- Vị thuốc: Cam thảo, đại hoàn, bồ công anh, xa tiền thảo, sinh địa, hoàng cầm, xích thược, hoàng bá, sơn chi, ý dĩ, nhân trần.
- Cách dùng: Thuốc sau khi rửa sạch sẽ sắc với 1 lít nước cho tới khi sôi cạn còn ⅓. Người dùng uống thuốc với liều lượng 2 bữa mỗi ngày, thuốc duy trì cho tới khi kết thúc liệu trình.
Bài thuốc số 3:
- Vị thuốc: Bạch linh, ý dĩ, cam thảo, liên nhục, bạch truật, sa nhân, đẳng sâm, cát cánh, hoài sơn, bạch biển đậu.
- Cách dùng: Thuốc sắc với 7 - 8 bát nước cho tới khi còn 1 bát con. Phần thuốc chia làm 2 bữa nhỏ dùng hết trong ngày, dùng đều đặn để đạt kết quả tốt nhất.
Phòng tránh mụn ẩn
Mụn ẩn hoàn toàn phòng tránh được nếu biết cách áp dụng các biện pháp chăm sóc, bảo vệ làn da đúng cách. Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn ngăn chặn mụn hình thành:
- Luôn đảm bảo làm sạch da đúng cách hàng ngày. Bạn cần thực hiện đầy đủ các bước tẩy trang, rửa mặt, toner, serum và các sản phẩm kem dưỡng phù hợp. Ngay cả khi không trang điểm vẫn cần đáp ứng đủ các bước làm sạch da.
- Hàng tuần cần tẩy da chết ít nhất 1 lần với những sản phẩm vật lý hoặc hóa học. Nếu da nhạy cảm cần lựa chọn những dòng sản phẩm dịu nhẹ. Với da đang có mụn, không dùng tẩy da chết có các hạt sần sẽ dễ làm xước da, tổn thương mụn nặng hơn.
- Luôn chú ý tới các mỹ phẩm bạn sử dụng hàng ngày, không dùng các loại kem trộn, các mỹ phẩm không rõ nguồn gốc trên thị trường. Trước khi dùng các sản phẩm mới, nên thử một ít ra tay để đánh giá mức độ phù hợp.
- Không cùng lúc dùng nhiều loại mỹ phẩm có cùng chức năng lên da sẽ dễ gây ra kích ứng, làm bào mòn da, giảm khả năng tự bảo vệ của làn da.
- Tránh dùng các sản phẩm dưỡng da có chứa thành phần gốc dầu, paraben, silicone, cồn,...
- Đi ngủ sớm, duy trì giấc ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi ngày để làn da được nghỉ ngơi, có thời gian hồi phục, tái tạo.
- Giữ tinh thần luôn vui vẻ, thoải mái, hạn chế các áp lực căng thẳng stress kéo dài. Có thể cân bằng cảm xúc bằng việc ngồi thiền, đọc sách, tập yoga, chơi cờ.
- Chế độ ăn uống hàng ngày cần sử dụng các loại thực phẩm có lợi cho làn da. Theo đó, các loại rau củ quả và hạt có chứa nhiều vitamin A, C, E, kali, natri, kẽm, sắt, các chất chống oxy hóa rất tốt cho da. Bạn nên sử dụng thường xuyên các thực phẩm như: Đu đủ, dâu tây, kiwi, cà rốt, bơ, rau màu xanh đậm, bí ngô, khoai lang, tôm, cá, cần tây, cá hồi, cá ngừ, các loại đậu, hạnh nhân, hạt điều, hạt bí,...
- Tránh dùng những đồ ăn có hại cho cơ thể, bao gồm cả đồ đóng hộp, đồ nhiều dầu mỡ, cay nóng hay các món ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều gia vị, ví dụ như: Xúc xích, thịt nguội, viên chiên, lẩu cay, thịt hộp, các món muối chua, bánh ngọt, kẹo các loại.
- Không nên thường xuyên sử dụng các loại cà phê, nước ngọt, nước có ga hay bia, rượu, những thức uống có khả năng làm da mất nước nhanh chóng, tích tụ nhiều độc tố, kích thích tuyến bã nhờn dưới da hoạt động mạnh mẽ hơn.
- Luôn duy trì thói quen uống 2 lít nước lọc mỗi ngày. Cơ thể có đủ nước sẽ giúp duy trì độ ẩm cho làn da, hạn chế tiết dầu thừa, da luôn khỏe, sáng, có sự săn chắc và căng mọng.
- Tập thể dục thể thao đều đặn hỗ trợ rất tốt cho làn da. Tuần hoàn máu sẽ hoạt động trơn tru, các chất có hại trong cơ thể được đào thải hiệu quả ra bên ngoài, da dễ dàng hấp thu các dưỡng chất và luôn khỏe khoắn, hoàn hảo.
Mụn ẩn là một trong số những loại mụn khá cứng đầu, có thể tái phát liên tục khi không có những biện pháp chăm sóc da phù hợp. Người bị cần sớm tới các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng da, lắng nghe sự tư vấn từ các bác sĩ để có các cách điều trị kịp thời. Không nên tự ý trị mụn tại nhà với các loại thuốc tự kê đơn. Ngoài ra, cũng cần lưu ý lựa chọn những địa chỉ spa uy tín để thực hiện các kỹ thuật lấy mụn đúng chuẩn, đảm bảo an toàn tối đa.