Hiện nay, tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc xuất hiện ngày càng nhiều do những nguyên nhân khác nhau, gây khó khăn cho quá trình điều trị. Nếu không có những giải pháp kịp thời và hiệu quả, vi khuẩn sẽ tồn tại và phát triển suốt đời trong dạ dày người bệnh, gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Vi khuẩn HP kháng thuốc là gì?
Cũng như nhiều loại vi khuẩn khác, sử dụng kháng sinh là phác đồ điều trị phổ biến nhằm diệt vi khuẩn hp trong dạ dày. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị có thể xảy ra tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc. Đó là tình trạng vi khuẩn trở nên kém nhạy cảm với những hoạt tính của thuốc kháng sinh. Lúc này, chúng có thể tồn tại ngay cả khi người bệnh sử dụng kháng sinh đúng liều lượng một cách đều đặn. Nguyên nhân là do HP đã biến đổi và có thể “vô hiệu hóa” cơ chế tác động của thuốc.
Thực tế, hầu hết các loại thuốc sẽ khó phát huy được hết dược tính trong môi trường acid. Do vậy, trong phác đồ thuốc điều trị vi khuẩn hp, các bác sĩ sẽ kết hợp một số loại thuốc kháng sinh cùng với nhóm thuốc có khả năng làm giảm bài tiết axit dạ dày. Cụ thể là thuốc kháng histamin H2 hoặc thuốc PPI.
Trước đây, việc điều trị vi khuẩn HP bằng thuốc khá dễ dàng với phác đồ gồm 2 loại kháng sinh kết hợp cùng 1 thuốc ức chế acid dạ dày. Phương pháp này cho tỷ lệ diệt trừ vi khuẩn thành công lên tới trên 95%. Tuy nhiên, những năm gần đây, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn chưa đến 60%. Điều này cho thấy, vi khuẩn HP kháng thuốc là tình trạng rất phổ biến hiện nay.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, tỷ lệ vi khuẩn HP kháng thuốc gia tăng đáng báo động là chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sự thất bại ở các phác đồ thuốc điều trị vi khuẩn HP thông thường.
Vì vậy, việc điều trị triệt để vi khuẩn HP là rất khó khăn. Nguyên nhân là do vi khuẩn chỉ cần kháng lại một loại thuốc kháng sinh thì coi như phác đồ điều trị đó sẽ thất bại hoàn toàn. Đặc biệt, nếu người bệnh không được kịp thời thay thế bằng phác đồ điều trị khác, họ sẽ bị rơi vào một vòng luẩn quẩn: nhiễm vi khuẩn, uống thuốc, sau đó bị kháng thuốc, rồi lại tiếp tục uống thuốc và cứ thế có thể tiếp diễn cho đến suốt đời.
Đọc thêm: Các loại thuốc trị vi khuẩn hp được bác sĩ kê đơn
Vi khuẩn HP kháng thuốc do đâu?
Vi khuẩn HP kháng thuốc có thể xuất phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, những nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:
Lạm dụng việc dùng thuốc kháng sinh
Thông thường, thuốc kháng sinh được các bác sĩ chỉ định sử dụng trong một thời gian nhất định (từ 7 – 14 ngày). Dùng thuốc với liều lượng thích hợp trong một thời gian ngắn sẽ giúp kiểm soát hoạt động, cũng như mang lại khả năng ức chế loại vi khuẩn này.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tùy ý khi chưa được thăm khám cũng như chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn HP có khả năng thay đổi cấu trúc để thích nghi với hoàn cảnh, điều kiện khắc nghiệt hơn. Khi đã có sự biến đổi của vi khuẩn, phác đồ điều trị ban đầu với 3 loại thuốc thường sẽ không đáp ứng hiệu quả điều trị tốt.
Không tuân thủ đúng phác đồ điều trị
Thực tế, không ít bệnh nhân có xu hướng chủ động dừng thuốc khi nhận thấy những triệu chứng thuyên giảm, mặc dù chưa dùng hết liệu trình được chỉ định. Đây là một trong những thói quen không tốt và là nguyên nhân khiến cho vi khuẩn có thể tái phát trở lại cùng với xu hướng kháng lại thuốc kháng sinh.
Vì vậy, để ngăn ngừa tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc, người bệnh cần sử dụng thuốc đều đặn, đúng liều lượng theo hướng dẫn của bác sĩ giúp điều trị triệt để vi khuẩn HP trong dạ dày.
Xem thêm: 6 Biến Chứng Của Bệnh Viêm Loét Dạ Dày Nên Chú Ý
Được chỉ định phác đồ không phù hợp
Nguyên nhân này thường xảy ra là do người bệnh thăm khám và điều trị bệnh tại những phòng khám nhỏ, nhân viên y tế không có đủ trình độ về chuyên môn trong việc điều trị khiến cho vi khuẩn HP kháng thuốc.
Thông thường, bác sĩ cần tiến xét nghiệm, nội soi hoặc sinh thiết dạ dày để chẩn đoán và có thể đưa phác đồ điều trị thích hợp. Tuy nhiên, tại một số phòng khám nhỏ lẻ, không đủ trình độ chuyên môn, người bệnh thường được chỉ định sử dụng kháng sinh một cách bừa bãi, không có cơ sở. Điều này gây khó khăn trong việc kiểm soát vi khuẩn và nguy cơ vi khuẩn HP kháng thuốc cũng dễ xảy ra.
Không kết hợp việc dùng thuốc với chế độ chăm sóc
Chế độ dinh dưỡng, chăm sóc, sinh hoạt cũng có vai trò quan trọng trong quá trình trị bệnh. Đặc biệt là với những bệnh lý liên quan đến dạ dày. Vì vậy, bên cạnh việc dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ thì chế độ chăm sóc, sinh hoạt phù hợp cũng có vai trò quyết định đối với quá trình chữa các bệnh về tiêu hóa.
Trường hợp người bệnh không đảm bảo chế độ dinh dưỡng, chế độ làm việc khoa học, giảm căng thẳng, stress cùng thói quen sinh hoạt hợp lý sẽ khiến cho bệnh tiếp diễn và dẫn đến nguy cơ kháng thuốc cũng tăng lên.
Nên biết: Bị hp dạ dày có chữa khỏi được không và chữa như thế nào?
Vi khuẩn HP kháng thuốc có nguy hiểm không?
Khi vi khuẩn Hp kháng thuốc sẽ khiến cho quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn hơn so với giai đoạn đầu. Đặc biệt, nếu người bệnh không cẩn trọng, cũng như không tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ đưa ra, vi khuẩn HP sẽ dần có khả năng “vô hiệu hóa” toàn bộ kháng sinh, sau đó sẽ tồn tại vĩnh viễn trong niêm mạc dạ dày.
Điều này đồng nghĩa với việc người bệnh sẽ phải thường xuyên đối mặt với những triệu chứng liên quan đến rối loạn tiêu hóa vô cùng khó chịu, cùng với tình trạng viêm loét dạ dày không được kiểm soát.
Với cấu trúc xoắn đặc trưng của vi khuẩn Helicobacter pylori và khả năng bài tiết men urease, chúng có thể bám chặt vào niêm mạc thành dạ dày, phá vỡ lớp màng nhầy có chức năng bảo vệ và gây viêm loét niêm mạc. Từ đó tăng nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm như thủng dạ dày, teo niêm mạc và thậm chí là ung thư dạ dày.
Theo các chuyên gia về tiêu hóa, đối với những ổ viêm có sự hiện diện của vi khuẩn Hp và tiến triển trên 10 năm sẽ có nguy cơ chuyển sản ruột (đây là giai đoạn tiền ung thư) cao hơn rất nhiều so với những người âm tính với loại vi khuẩn này.
Lưu ý: Vi khuẩn HP ở trẻ em – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Chẩn đoán HP kháng thuốc
Để chẩn đoán chính xác tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc, các bác sĩ thường áp dụng phương pháp kháng sinh đồ với quy trình cụ thể như sau:
- Bước 1: Người bệnh sẽ được tiến hành nội soi dạ dày, sau đó lấy sinh thiết mảnh dạ dày có sự hiện diện của vi khuẩn HP.
- Bước 2: Tiến hành nuôi cấy vi khuẩn trong mảnh sinh thiết với môi trường đặc biệt để tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Bước 3: Các bác sĩ sẽ thử độ nhạy của một số loại kháng sinh khác nhau với vi khuẩn Helicobacter pylori. Nếu trong môi trường nuôi cấy kháng sinh mà vi khuẩn vẫn phát triển được thì chứng tỏ chúng đã kháng lại loại kháng sinh này. Như vậy, trong phác đồ điều trị sẽ không thể sử dụng loại thuốc này nữa.
Làm kháng sinh đồ là phương pháp hiệu quả giúp phát hiện vi khuẩn HP kháng thuốc. Từ đó, bác sĩ sẽ có điều chỉnh và đưa ra một phác đồ điều trị chuẩn, giúp người bệnh rút ngắn thời gian điều trị, cũng như tiết kiệm được thời gian và tiền bạc.
Đọc thêm: Xét nghiệm máu hp dạ dày có chính xác không? Những trường hợp nào nên thực hiện?
Phác đồ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc
Sau khi chẩn đoán vi khuẩn HP kháng thuốc, các bác sĩ sẽ cân nhắc để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp hơn. Dưới đây là giải pháp giúp điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc.
Áp dụng phác đồ cứu vãn
Sau khi phác đồ 1 không hiệu quả do vi khuẩn HP kháng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh chuyển sang phác đồ điều trị thứ 2 với liệu pháp 4 thuốc. Trong đó có 2 – 3 thuốc kháng sinh và 1 – 2 thuốc giảm axit dạ dày.
Phác đồ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc:
Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể lựa chọn một trong hai cách sau:
- Phác đồ điều trị 4 thuốc không có Bismuth: Amoxicillin + PPI + Clarithromycin + Metronidazole hoặc PPI + Levofloxacin + Amoxicillin + Metronidazole.
- Phác đồ điều trị 4 thuốc có Bismuth: Amoxicillin + PPI + Bismuth + Metronidazole.
Nếu phác đồ 4 thuốc tiếp tục thất bại, các bác sĩ sẽ sinh thiết mô và tiến hành nuôi cấy vi khuẩn. Sau đó, tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán để chỉ định một trong các phác đồ sau:
Phác đồ cứu vãn:
- Thuốc thuộc nhóm PPI + Amoxicillin + Levofloxacin.
- Thuốc thuộc nhóm PPI + Amoxicillin + Rifabutin.
- Thuốc thuộc nhóm PPI + Tetracyclin + Bismuth + Amoxicillin.
- Thuốc thuộc nhóm PPI + Furazolidone + Amoxicillin.
Phác đồ cứu vãn vi khuẩn Hp thường được áp dụng tùy thuộc vào những yếu tố ở từng người bệnh như: Độ tuổi, các loại thuốc đã từng sử dụng và mức độ nhạy cảm với kháng sinh. Vì vậy trên thực tế, người bệnh có thể được chỉ định một số phác đồ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc không được đề cập trên.
Danh sách: 10 Loại Thuốc Sữa Dạ Dày An Toàn Hiệu Quả Nhất
Dùng các loại chế phẩm bổ sung
Để mang đến hiệu quả điều trị tốt hơn, người bệnh có thể cân nhắc một số chế phẩm bổ sung để sử dụng kết hợp. Các chế phẩm này sẽ giúp giảm nhẹ những triệu chứng bệnh, cũng như tăng hiệu quả của phác đồ điều trị vi khuẩn HP bằng thuốc.
Dưới đây là các chế phẩm thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị vi khuẩn Hp kháng thuốc:
- Chế phẩm có chứa kháng thể IgY: Yolk Immunoglobulin (viết tắt là IgY) là trên của một loại kháng thể có trong lòng đỏ trứng gà. Kháng thể này có tác dụng ức chế vi khuẩn Hp bài tiết men urease. Từ đó chúng có thể giúp bảo vệ màng nhầy ở dạ dày và ngăn chặn quá trình ăn mòn của niêm mạc. Ngoài ra, kháng thể IgY còn có khả năng làm giảm độ bám của HP trên thành niêm mạc dạ dày khiến cho loại vi khuẩn này dễ dàng bị đào thải và tiêu diệt.
- Chế phẩm chứa lợi khuẩn Lactobacillus: Hiện nay, các lợi khuẩn thuộc chủng Lactobacillus được ứng dụng và sử dụng trong một số viên uống có tác dụng hỗ trợ phòng ngừa, điều trị vi khuẩn. Bởi lợi khuẩn Lactobacillus có khả năng cân bằng hoạt động trong đường tiêu hóa, ức chế hại khuẩn, cũng như tăng cường hiệu quả điều trị của thuốc kháng sinh.
- Chế phẩm chứa Curcumin phytosome: Curcumin phytosome là một thành phần được chiết từ củ nghệ vàng. Thành phần này được bào chế với kích thước nhỏ hơn so với hợp chất Curcumin trong tự nhiên. Nhờ vậy mà giúp tăng khả năng hấp thu lên đến 31.5 lần. Các chuyên gia cho biết, Curcumin phytosome có thể ức chế hại khuẩn, đồng thời phục hồi và giúp tái tạo các ổ loét ở dạ dày.
- Chế phẩm có chiết xuất thảo dược tự nhiên: Đó là các dược liệu như: Dạ cẩm, cam thảo, lá khôi và chè dây… Do có tính kháng khuẩn mạnh nên những dược liệu này được ứng dụng trong nhiều chế phẩm giúp hỗ trợ điều trị vi khuẩn Hp kháng thuốc. Do vậy, người bệnh có thể cân nhắc, tham khảo tư vấn từ bác sĩ để phối hợp với các chế phẩm chứa những loại dược liệu này.
Hầu hết các chế phẩm bổ sung giúp điều trị vi khuẩn HP đều lành tính, có thể phù hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên, người bệnh vẫn không nên tự ý sử dụng mà cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn và đưa ra chỉ định phù hợp.
Phối hợp với các dược liệu từ tự nhiên
Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị vi khuẩn HP, người bệnh cũng có thể tận dụng một số thảo dược để tự làm chế phẩm nhằm kìm hãm và giúp hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc. So với kháng sinh, những loại thảo dược này rất ít gây tác dụng phụ hay tình trạng kháng thuốc và có thể dùng cho nhiều đối tượng.
Một số bài thuốc từ dược liệu tự nhiên giúp hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc mà người bệnh có thể tham khảo như:
Bài thuốc từ lá khôi
Theo y học cổ truyền, lá khôi có tính hàn, vị chua, có khả năng giảm can khí uất và kháng khuẩn. Vì vậy, loại lá này thường được nhiều người sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến dạ dày.
Bên cạnh đó, nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy, các thành phần của lá khôi có khả năng giảm axit dạ dày, làm giảm nhu động ruột, từ đó cải thiện các triệu chứng như đau thượng vị, khó tiêu, ợ hơi ở những người bị đau dạ dày do vi khuẩn HP.
Cách sử dụng lá khôi để hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc như sau:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 10gr lá khôi, 12gr bồ công anh, 10gr chút chít, 12gr khổ sâm và 12gr nhân trần. Sau đó, bạn đem những dược liệu trên tán thành bột mịn. Mỗi lần sử dụng, lấy 30gr thuốc bột hòa với nước sôi để nguội rồi uống.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị nguyên liệu gồm: 20gr mỗi vị lá khôi, bồ công anh; 8gr mỗi vị uất kim, hậu phác, hương phụ; cam thảo nam cùng khổ sâm mỗi vị 16gr. Sau khi chuẩn bị đầy đủ, bạn đem nguyên liệu rửa sạch, sau đó sắc với nước để uống trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc từ cây dạ cẩm
Cũng là một vị thuốc trong Đông y, dạ cẩm có tính bình, vị ngọt và hơi đắng. Loại thảo dược này có tác dụng tiêu viêm, thanh nhiệt, kháng khuẩn hiệu quả. Ngoài ra, theo các nghiên cứu của y học hiện đại, nước sắc từ cây dạ cẩm có thể giúp tấn công vào nội bào của vi khuẩn HP, từ đó ức chế hoạt động tổng hợp protein cũng như sự phát triển tế bào.
Điều này lý giải vì sao sau khi kết thúc phác đồ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc, nhiều bác sĩ thường chỉ định cho bệnh nhân sử dụng bài thuốc từ cây dạ cẩm nhằm hỗ trợ tiêu diệt triệt để vi khuẩn HP trong dạ dày.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị: Khoảng 10 – 25g dạ cẩm.
- Sau đó đem sắc lấy nước để uống và chia thành 2 – 3 lần trong ngày.
- Người bệnh nên sử dụng trước khi ăn để mang lại hiệu quả tốt nhất, giúp ngăn chặn các triệu chứng xuất hiện sau khi dùng bữa.
Tư vấn thêm: TOP 8 cách trị vi khuẩn HP bằng thuốc Nam hiệu quả và an toàn nhất
Kết hợp chế độ ăn uống và lối sống khoa học
Việc đảm bảo một chế độ dinh dưỡng lành mạnh cùng lối sống khoa học sẽ giúp giảm nhẹ các triệu chứng do vi khuẩn Hp gây ra. Đồng thời điều hòa hoạt động bài tiết dịch vị axit trong dạ dày để đem đến hiệu quả điều trị tốt hơn. Ngoài ra, chăm sóc dạ dày cũng như sức khỏe đúng cách còn giúp người bệnh cải thiện những tác dụng phụ không mong muốn do dùng thuốc điều trị vi khuẩn Hp.
Do vậy, ngoài các biện pháp y tế, bạn cần đảm bảo phối hợp với các biện pháp chăm sóc như sau:
- Bổ sung những loại thực phẩm có khả năng trung hòa và thấm hút dịch vị acid dư thừa trong dạ dày như: Rau xanh, ngũ cốc, nước, trái cây, cá, thịt nạc,…
- Để hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc, bạn cũng nên tăng cường các loại thực phẩm có khả năng kháng khuẩn, chống viêm, làm lành các ổ loét như: Gừng, nghệ, hạt thìa là, đinh hương, xô thơm, bạc hà, quế, trái cây và cả những loại rau củ có chứa chất chống oxy hóa.
- Nên ăn một số chế phẩm chứa lợi khuẩn như sữa chua nhằm thúc đẩy hoạt động của hệ tiêu hóa, ức chế hại khuẩn, từ đó cải thiện các tác dụng phụ trong quá trình dùng thuốc kháng sinh.
- Tránh xa các nhóm thực phẩm không lành mạnh, điển hình như: Đồ ăn đóng hộp, thức ăn nhanh, nước ngọt có gas, rượu bia, cà phê, thực phẩm cay nóng, đồ ăn chứa nhiều muối, đường,…
- Tuyệt đối không hút thuốc lá, tránh thức khuya, làm việc quá sức và những căng thẳng thần kinh. Những thói quen này có thể ảnh hưởng xấu đến dạ dày và thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn.
- Đảm bảo việc ăn chín uống sôi để không làm tăng số lượng hại khuẩn trong đường ruột. Đồng thời nên duy trì thói quen ăn chậm, nhai kỹ, hạn chế vận động mạnh ngay sau khi ăn và chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày.
- Thường xuyên vận động, tập thể dục thể thao khoảng 20 – 30 phút/ ngày. Điều này sẽ giúp hỗ trợ hoạt động của dạ dày, điều hòa nhu động ruột, tăng cường sức khỏe và giảm tình trạng mệt mỏi trong quá trình điều trị.
- Nên tránh ôm hôn, hoặc ăn uống chung, sử dụng chung vật dụng cá nhân với người khỏe mạnh để hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Quan tâm: Viêm Hang Vị Dạ Dày Uống Thuốc Gì? 7 Loại Hiệu Quả Nhất
Cách phòng ngừa vi khuẩn HP kháng thuốc
Với tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc ngày càng nhiều như hiện nay, gây ảnh hưởng đến việc điều trị, người bệnh nên chủ động phòng tránh bằng cách áp dụng các biện pháp sau:
- Lựa chọn thăm khám và điều trị bệnh tại các cơ sở y tế uy tín, đảm bảo chất lượng. Người bệnh nên tìm hiểu kỹ trước khi lựa chọn và tránh thực hiện điều trị tại các phòng khám nhỏ lẻ, bệnh viện kém uy tín, không đảm bảo về trình độ cũng như cơ sở vật chất, thiết bị y tế,…
- Nên nghiêm túc tuân thủ phác đồ điều trị được bác sĩ chuyên khoa chỉ định. Tuyệt đối không sử dụng thuốc một cách tùy ý, nhất là thuốc kháng sinh.
- Người bệnh cũng cần kết hợp tốt giữa chế độ ăn uống, lối sống khoa học song song với việc điều trị để ngăn ngừa tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc.
- Quan tâm đến sức khỏe bản thân và chủ động thăm khám, chữa trị sớm khi nhận thấy các dấu hiệu liên quan đến dạ dày, tiêu hóa như đau vùng thượng vị, buồn nôn, đầy hơi, ợ nóng, nôn mửa, ợ chua,…
Mặc dù có thể điều trị vi khuẩn HP kháng thuốc, nhưng đây vẫn là một tình trạng khá nan giải hiện nay. Vì vậy, khi được chẩn đoán bị nhiễm vi khuẩn HP, người bệnh hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách thăm khám, điều trị sớm và tuân thủ theo những hướng dẫn, chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
Tin liên quan:
- Giá xét nghiệm hp qua hơi thở? Test ở đâu uy tín Hà Nội và TP.HCM
- Xét Nghiệm Vi Khuẩn HP Cho Bé Bằng Cách Nào? Ở Đâu Tốt?
