Thuốc điều trị bệnh tổ đỉa được sử dụng ở cả giai đoạn mới phát và giai đoạn tiến triển. Tuy nhiên để lựa chọn được loại thuốc phù hợp, cần xem xét giai đoạn phát triển của bệnh, mức độ tổn thương và một số triệu chứng đi kèm.
Tổ đỉa là thể lâm sàng đặc biệt của bệnh chàm – eczema, điển hình với tổn thương là các mụn nước dày và cứng mọc khu trú ở lòng bàn tay và bàn chân. Tương tự như các thể chàm khác, bệnh lý này chỉ gây thương tổn ngoài da kèm sưng nóng, đau rát và ngứa ngáy dai dẳng.
Tổn thương da do tổ đỉa có xu hướng tự tiêu sau 2 – 4 tuần, sau đó da khô lại, tróc vảy, dày sừng và khô ráp. Tuy nhiên bệnh có xu hướng tái phát nhiều lần, gây trở ngại trong đời sống sinh hoạt và lao động.
Một số loại thuốc bôi điều trị bệnh tổ đỉa
Tương tự các thể lâm sàng khác của bệnh chàm, điều trị bệnh tổ đỉa chủ yếu là sử dụng thuốc bôi và thuốc uống. Mục đích của việc dùng thuốc là giảm tổn thương da và cải thiện một số triệu chứng cơ năng như ngứa, sưng nóng và đau rát.
Thuốc bôi được sử dụng cả trong giai đoạn mới phát và tiến triển của bệnh tổ đỉa. Ngoài tác dụng cải thiện triệu chứng, thuốc bôi còn giúp phục hồi mô da và chống bội nhiễm.
Dưới đây là một số loại thuốc bôi thường được sử dụng để điều trị bệnh tổ đỉa, bao gồm:
1. Ngâm rửa tay chân với thuốc tím pha loãng
Trong giai đoạn tổ đỉa mới phát, nên ngâm rửa tay chân với thuốc tím pha loãng từ 1 – 2 lần/ ngày. Thuốc tím (KMnO4) có tác dụng khử trùng, sát khuẩn và giảm rỉ dịch. Ngoài ra, loại thuốc này còn có hiệu quả ức chế các loại vi nấm thường gây nhiễm trùng da.
Trong trường hợp tổn thương da tụ mủ và rỉ dịch nhiều, nên thoa thuốc trực tiếp lên da từ 1 – 2 lần/ ngày. Tuy nhiên, cần tránh băng kín vùng da tổn thương khi sử dụng loại thuốc này.
Tìm hiểu thêm: Bệnh Tổ Đỉa Có Lây Không? Cách Phòng Tránh Bệnh Hiệu Quả
2. Chấm thuốc BSI 1 – 3%
Thuốc BSI 1 – 3% được sử dụng khi da chỉ xuất hiện các mụn nước đơn thuần. Loại thuốc này chứa I-ốt có khả năng khử trùng vết thương, Acid salicylic có tác dụng giảm dày sừng, bong tróc, hỗ trợ ức chế vi nấm, vi khuẩn và Acid benzoic có khả năng sát trùng và giảm đau tại chỗ. Bên cạnh tác dụng điều trị bệnh tổ đỉa, thuốc BSI còn được sử dụng để chữa các bệnh da liễu do nấm như lang ben, nấm móng, hắc lào,…
Vùng da tay và da chân có hoạt động bài tiết mồ hồi mạnh và dễ có nguy cơ nhiễm nấm. Do đó sử dụng thuốc BSI còn giúp phòng ngừa hiện tượng bội nhiễm do nấm. Tuy nhiên, thuốc không được sử dụng khi da lở loét mạnh và có dấu hiệu nhiễm trùng.
3. Dung dịch Milian
Dung dịch Milian chứa thành phần chính là tím Gentian và xanh Methylen. Loại thuốc này được sử dụng trong trường hợp da tay, da chân nổi nhiều mụn mủ, da trợt loét và rỉ dịch. Thuốc được sử dụng tại vùng da tổn thương 2 – 3 lần/ ngày trong khoảng 3 – 5 ngày.
Ngoài ra, loại thuốc này còn được sử dụng để điều trị viêm da tiếp xúc bội nhiễm, chốc lở, nhiễm trùng da do virus Herpes simplex.
4. Thuốc bôi chứa corticoid
Khi mụn nước giảm, tổn thương da bắt đầu khô và phục hồi, có thể sử dụng thuốc bôi chứa corticoid dạng kem hoặc mỡ. Nhóm thuốc này có tác dụng chống viêm mạnh, giảm ngứa và cải thiện thương tổn do tổ đỉa gây ra.
Thuốc bôi corticoid đem lại cải thiện lâm sàng rõ rệt đối với các bệnh da liễu mãn tính nói chung và tổ đỉa nói riêng. Tuy nhiên nhóm thuốc này có thể gây mỏng da, giãn mao mạch, rậm lông, viêm nang lông,… nên chỉ được sử dụng tối đa 14 – 20 ngày. Hiện nay, các loại thuốc chứa corticoid thường phối hợp với hoạt chất bạt sừng acid salicylic, hoạt chất kháng nấm hoặc kháng sinh để ngăn ngừa bội nhiễm.
Một số loại thuốc bôi có chứa corticoid, bao gồm:
- Kem bôi Dermovate
- Thuốc mỡ Flucinar
- Thuốc bôi Tempovate
Lưu ý: Không sử dụng thuốc mỡ chứa corticoid khi da phù nề, nổi nhiều mụn nước và rỉ dịch. Thuốc có thể gây bí da khiến tổn thương da ẩm ướt, chậm lành và có nguy cơ viêm nhiễm cao.
ĐỌC NGAY: ĐIỂM DANH TOP 7 Thuốc Chữa Tổ Đỉa Của Nhật Giảm Ngứa Tức Thì
5. Thuốc kháng nấm/ kháng sinh tại chỗ
Thuốc kháng sinh, kháng nấm tại chỗ thường được dùng để điều trị và phòng ngừa nhiễm trùng. Khác với các thể lâm sàng khác, tổ đỉa khởi phát khu trú ở lòng bàn tay, bàn chân nên có nguy cơ nhiễm nấm và nhiễm khuẩn cao. Vì vậy bác sĩ thường chỉ định các loại thuốc bôi phối hợp giữa hoạt chất kháng khuẩn và kháng nấm.
Các loại thuốc kháng nấm, kháng khuẩn được sử dụng để điều trị bệnh tổ đỉa, bao gồm:
- Thuốc mỡ Bactroban
- Thuốc bôi Decocort cream
- Tyrosur gel
- Thuốc mỡ Mupirocin
Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc điều trị bệnh tổ đỉa khác như thuốc bạt sừng Acid salicylic, hồ nước, dung dịch bạc nitrat, thuốc ức chế calcineurin,…
Lưu ý: Các mụn nước do bệnh tổ đỉa thường rất khó vỡ, gây vướng víu khi đi lại, sinh hoạt và ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình. Trong trường hợp mụn nước có kích thước lớn, nên tìm gặp bác sĩ để được chích rạch và dẫn lưu dịch.
Bị bệnh tổ đỉa nên uống thuốc gì?
Bên cạnh đó, bác sĩ có thể kê toa một số loại thuốc uống để giảm ngứa ngáy, kháng viêm, ức chế vi khuẩn và vi nấm. So với thuốc bôi, thuốc uống có hoạt tính mạnh và dễ phát sinh tác dụng phụ nên chỉ được sử dụng trong trường hợp cần thiết.
1. Thuốc kháng histamine H1
Thuốc kháng histamine H1 được sử dụng trong điều trị các bệnh lý da liễu nhằm giảm ngứa ngáy và cải thiện tổn thương da. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế thành phần trung gian histamine ở thụ thể H1, từ đó ngăn cản quá trình phóng thích histamine vào da và niêm mạc.
Thuốc kháng histamine H1 có độ an toàn tương đối cao nhưng có thể gây buồn ngủ, giảm khả năng tập trung và khô miệng. Vì vậy trong thời gian sử dụng thuốc, nên tránh lái tàu xe, đưa ra quyết định quan trọng và thực hiện các hoạt động đòi hỏi độ tập trung cao.
Một số loại thuốc kháng histamine H1 được sử dụng để giảm ngứa do tổ đỉa, bao gồm:
- Clorpheniramin
- Cetirizin
- Loratadin
Đọc thêm: Tham Khảo TOP 5 Thuốc Trị Tổ Đỉa Của Trung Quốc Tốt Nhất Hiện Nay
2. Corticoid đường uống
Corticoid đường uống có thể được sử dụng trong điều trị ngắn hạn (khoảng 5 – 10 ngày). Tuy nhiên do có rủi ro cao nên thuốc chỉ được sử dụng khi tổn thương da bùng phát mạnh, gây phù nề nghiêm trọng và không có đáp ứng với các loại thuốc điều trị tại chỗ.
Sử dụng corticoid đường uống có thể gây suy giảm miễn dịch, suy tuyến thượng thận, loãng xương, tăng đường huyết, loét dạ dày tá tràng, thoái hóa cơ, mỏng da,… Do đó, bạn chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
3. Thuốc kháng sinh toàn thân
Trong trường hợp có bội nhiễm, kháng sinh thường được chỉ định trong 7 – 10 ngày. Hiện nay, nhóm kháng sinh được sử dụng trong điều trị tổ đỉa bội nhiễm chủ yếu là penicillin (Ticarcilin hoặc Carbenicilin).
Tuy nhiên nếu có tiền sử dị ứng với penicillin, nên thông báo với bác sĩ để được thay thế bằng nhóm cephalosporin (Cefixim, Ceftriaxon và Cefuroxim). Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh nhóm quinolone – đặc biệt là cho trẻ dưới 12 tuổi.
Khi dùng kháng sinh, nên sử dụng đều đặn và dùng đủ số ngày được chỉ định. Ngưng thuốc sớm hơn hướng dẫn của bác sĩ có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc và tăng nguy cơ tái nhiễm.
4. Thuốc kháng nấm
Đối với các trường hợp tổ đỉa khởi phát do nấm hoặc bội nhiễm nấm, có thể dùng thuốc kháng nấm đường uống. Thuốc kháng nấm được sử dụng phổ biến nhất là Griseofulvin. Loại thuốc này hoạt động bằng cách ức chế khả năng nhân đôi ADN của vi nấm.
Tuy nhiên hầu hết các loại thuốc kháng nấm đường uống đều gây hại lên gan, thận và ảnh hưởng đến quá trình tạo máu. Vì vậy bạn nên thông báo với bác sĩ tình trạng sức khỏe để được cân nhắc về việc sử dụng thuốc. Khi dùng kháng nấm đường uống, nên tránh sử dụng rượu, thuốc tránh thai đường uống và thuốc chống đông nhóm warfarin.
Đối với những trường bội nhiễm gây sốt cao, đau nhức hoặc tổ đỉa tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định kèm theo một số loại thuốc uống khác như thuốc giảm đau hạ sốt, thuốc chống viêm non-steroid, viên uống bổ sung,…
Tham khảo thêm: Bệnh Tổ Đỉa Có Tự Khỏi Không? Có Chữa Được Không? GIẢI ĐÁP
Một số lưu ý khi dùng thuốc điều trị bệnh tổ đỉa
Chàm tổ đỉa là bệnh da liễu mãn tính, tiến triển dai dẳng và dễ tái phát. Mặc dù chỉ gây biểu hiện lâm sàng ở da nhưng bệnh lý này có căn nguyên và cơ chế rất phức tạp. Nếu không chăm sóc và khắc phục đúng cách, bệnh có thể tái phát nhiều lần, tăng nguy cơ viêm nhiễm và lichen hóa.
Dùng thuốc là biện pháp điều trị chính đối với bệnh tổ đỉa. Tuy nhiên, sử dụng thuốc không đúng cách có thể khiến tổn thương da lan rộng và làm phát sinh các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Vì vậy khi dùng thuốc điều trị bệnh tổ đỉa, cần lưu ý một số điều sau:
- Không tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc đường uống. Để được tư vấn về loại thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý, bạn nên tìm gặp và trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa.
- Tuân thủ chỉ định của bác sĩ về loại thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng. Tuyệt đối không tự ý cân chỉnh liều, ngưng thuốc sớm hoặc kéo dài thời gian dùng thuốc.
- Trong trường hợp tổn thương da diễn biến theo chiều hướng xấu, nên thông báo với bác sĩ để được thay thế loại thuốc phù hợp.
- Khi sử dụng thuốc bôi, nên vệ sinh da với dung dịch sát trùng trước khi thoa thuốc. Đồng thời tránh băng kín vùng da che phủ, trừ trường hợp có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
- Phải khai báo với bác sĩ tiền sử bệnh lý, dị ứng và lịch sử dùng thuốc trong thời gian gần đây để được chỉ định loại thuốc phù hợp.
- Thông báo ngay với nhân viên y tế khi xuất hiện các tác dụng phụ có mức độ nghiêm trọng.
- Tránh chà xát mạnh lên các mụn nước, đồng thời vệ sinh da đúng cách và hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích như hóa chất, kim loại, côn trùng, tác động cơ học, xà phòng,…
- Trong trường hợp tổn thương da tiến triển dai dẳng và đáp ứng kém với thuốc bôi, thuốc uống, có thể áp dụng liệu pháp ánh sáng.
- Để tác động tích cực đến tiến triển của bệnh tổ đỉa, nên xây dựng lối sống lành mạnh và kiểm soát căng thẳng thần kinh.
Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị chính đối với bệnh tổ đỉa. Vì vậy ngay khi tổn thương da khởi phát, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chỉ định loại thuốc phù hợp. Dùng thuốc đúng cách và kịp thời có thể kiểm soát ngứa ngáy, giảm mụn nước và phòng ngừa bội nhiễm.
Bài viết xem thêm
- Mách Bạn Cách Dùng Tỏi Trị Bệnh Tổ Đỉa Cực Hay Theo Dân Gian
- Bệnh Tổ Đỉa Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị Và Phòng Ngừa
Cách chữa
Dinh dưỡng sức khỏe
