Viêm Khớp

Viêm khớp là bệnh lý viêm nhiễm tại các khớp xương với triệu chứng phổ biến nhất là cơ bị co cứng, khớp xương đau nhức, ửng đỏ và sưng. Khi bệnh nhân cử động khớp nhiều càng thấy các triệu chứng thể hiện nặng nề hơn.

Hiện nay, theo thống kê cho thấy có tới gần 100 loại viêm khớp khác nhau. Tuy nhiên, các thể bắt gặp nhiều nhất vẫn là nhóm viêm khớp dạng thấp và viêm xương khớp.

Phân loại một số vị trí viêm khớp thường gặp:

• Viêm khớp dạng thấp: Là loại bệnh lý có sự liên quan chặt chẽ tới khả năng miễn dịch của cơ thể. Các vị trí sụn, mô quanh sụn, đầu khớp, màng hoạt dịch đều chịu không ít tổn thương gây đau nhức. Ngoài ra, viêm khớp dạng thấp cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến chức năng phổi và tim.
• Viêm khớp gối: Phần khớp gối bị ăn mòn, mất dần sụn và dịch bôi trơn đầu khớp, tạo ra các tiếng kêu lạo xạo khi bệnh nhân cử động và cản trở vận động đi lại, gây đau nhức vô cùng.
• Viêm khớp tay: Khớp cổ tay bị sưng viêm, tùy mức độ tổn thương khớp sẽ có những biểu hiện đau nhức nặng nhẹ khác nhau.
• Viêm khớp vai: Quanh khu vực khớp vai bị đau, giảm khả năng xoay bả vai, bê vác, mô mềm xung quanh cũng chịu tác động.
• Viêm khớp háng: Bệnh nhân có thể bị viêm ở 1 hoặc cả 2 bên háng gây cản trở việc đi lại, ngồi, nằm,...

Bệnh viêm khớp có thể xảy ra bởi rất nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất phải kể tới:

• Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, khả năng hấp thụ canxi tại xương khớp giảm, quá trình lão hóa tự nhiên diễn ra làm các khớp xương mất dần dịch bôi trơn, sụn bị ăn mòn.
• Béo phì: Cân nặng càng lớn càng tạo nhiều áp lực tới các khớp xương ở chân, từ đó hình thành viêm khớp.
• Ăn uống: Bệnh nhân có chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, nạp vào cơ thể quá nhiều purin gây gia tăng nguy cơ mắc gout và hình thành viêm khớp xương.
• Rối loạn chức năng miễn dịch: Hệ miễn dịch cơ thể gặp trục trặc sẽ dễ bị viêm khớp dạng thấp cùng nhiều chứng bệnh nguy hiểm khác.
• Di truyền: Bệnh nhân có thể bị di truyền viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp từ cha mẹ, ông bà.
• Chấn thương: Sau khi chơi thể thao hoặc tai nạn giao thông gây ra các chấn thương, khớp xương bị tổn thương không chữa trị kịp thời đúng cách sẽ hình thành viêm nhiễm.

Xem thêm thông tin: Tổng Hợp 11+ Thuốc Chữa Thoái Hóa Khớp Phổ Biến Nhất

Qua các nguyên nhân gây viêm xương khớp, có thể rút ra nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao gồm:

• Người cao tuổi, đặc biệt khi xương khớp đang mắc các bệnh lý mãn tính.
• Người làm công việc chân tay nặng nhọc, tập luyện thể thao cường độ quá cao.
• Người ăn uống thực phẩm thịt đỏ, hải sản quá mức cho phép.
• Bệnh nhân bị rối loạn chuyển hóa hoặc lạm dụng các loại thuốc điều trị bệnh có khả năng gây tổn hại tới tế bào sụn khớp trong thời gian dài.
• Người thừa cân, thường xuyên uống nhiều bia rượu.

Nhận biết sớm các triệu chứng sẽ giúp bệnh nhân kịp thời có các biện pháp điều trị, bảo vệ sức khỏe xương khớp. Dưới đây là các dấu hiệu bạn cần quan tâm:

• Khớp xuất hiện các cơn đau cả khi vận động lẫn nghỉ ngơi. Có trường hợp khi đang ngủ, bệnh nhân cũng bị thức giấc bởi cơn đau hoặc thời điểm thời tiết giao mùa.
• Khớp có dấu hiệu sưng đỏ khá rõ rệt, đây là triệu chứng bùng phát của các đợt viêm cấp tính, thường diễn ra dữ dội và đau nhức nặng.
• Viêm khớp gây ra cảm giác cứng khớp, khớp xương khó cử động hoặc khi cử động rất đau nhức, thường phát ra nhiều tiếng kêu lạo xạo do đầu khớp ma sát vào nhau. Biểu hiện này thường gặp nhất khi bệnh nhân bất chợt đứng dậy sau khi ngồi một chỗ quá lâu.
• Khớp xương biến dạng, hình dạng có nhiều bất thường, chủ yếu gặp ở khớp chân và khớp tay.
• Dấu hiệu khác: Khớp xương bị viêm nhiễm còn có biểu hiện ửng đỏ, giảm khả năng vận động của người bệnh, cơ thể dễ sốt cao, phát ban.

Viêm xương khớp khi không chữa trị sớm, áp dụng sai phương pháp điều trị sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm gồm:

• Giảm hoặc mất khả năng vận động: Chậm trễ điều trị viêm khớp tất yếu gây cản trở khả năng vận động, lâu ngày có thể mất hoàn toàn chức năng cử động cầm, nắm, đi lại, mất khả năng lao động bình thường.
• Tàn phế, teo cơ: Khớp co cứng, sưng tấy lâu ngày dẫn tới biến dạng, các cơ quanh khớp bị teo và dính khớp. Nặng nhất là người bệnh mắc tàn phế vĩnh viễn.
• Biến chứng bệnh tim mạch: Viêm khớp hoàn toàn có khả năng gây ra các bệnh về tim mạch ở người cao tuổi, có nguy cơ tử vong khi van tim bị tổn thương.

Đọc thêm: Các Bài Tập Vật Lý Trị Liệu Cho Khớp Gối An Toàn, Hiệu Quả

Quá trình chẩn đoán viêm khớp bao gồm cả lâm sàng và cận lâm sàng. Cụ thể các kỹ thuật được thực hiện như sau:

Chẩn đoán lâm sàng:

• Khớp bị đau nhức là triệu chứng lâm sàng rõ rệt nhất. Tùy từng bệnh nhân có mức độ đau khác nhau, có thể đau khi thay đổi thời tiết hoặc trong quá trình vận động.
• Buổi sáng ngủ dậy bị cứng khớp, thường diễn ra trong khoảng 60 phút.
• Khớp xương ửng đỏ, nóng khớp, sưng tấy rõ ràng.
• Khớp biến dạng bởi sụn khớp bên trong đã tổn thương nghiêm trọng.
• Người bệnh bị thiếu máu, kém ăn, sức khỏe kém, dễ mệt mỏi.

Chẩn đoán cận lâm sàng:

• Xét nghiệm CRP tốc độ máu lắng đọng, phân tích các tế bào máu, xét nghiệm Anti CCP, RF, nồng độ acid uric.
• Siêu âm khớp để xác định các phần dây chằng, bao hoạt dịch và mô mềm ở khớp nếu nghi ngờ tràn dịch khớp.
• Chụp cắt lớp vi tính đối với bệnh nhân xác nhận có nguy cơ viêm tủy xương.
• Chụp X-quang nhằm đánh giá mức độ dính khớp, hẹp khe khớp, xuất hiện gai xương, mất sụn xương.
• Chụp MRI để xác định tổng quát sức khỏe của khớp xương.
• Xạ hình xương để loại trừ nguyên nhân ung thư xương, ung thư di căn.

Có nhiều cách điều trị viêm khớp, bao gồm: Dùng thuốc Tây, vật lý trị liệu, phẫu thuật, liệu trình điều trị Đông y, mẹo hỗ trợ cải thiện bệnh trong dân gian. Bệnh nhân có thể tham khảo các biện pháp chữa sau:

Thuốc Tây trị viêm khớp

Các loại thuốc chỉ được sử dụng sau khi đã có quá trình thăm khám và bác sĩ kê đơn cụ thể với từng người bệnh. Bệnh nhân dùng kết hợp một số loại thuốc với nhau để cho hiệu quả cao, giảm đau nhức, sưng tấy, hồi phục khả năng vận động.

Gồm có các loại thuốc:

• Thuốc giảm đau: Paracetamol, Tramadol giảm đau nhanh nhưng không thể dùng để giảm viêm.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cản trở quá trình hệ miễn dịch tạo ra các phản ứng gây hại cho khớp xương với các loại thuốc như Hydroxychloroquine, Methotrexate.
• Thuốc chống viêm NSAID (không steroid): Vừa có khả năng giảm viêm, vừa làm giảm cơn đau tại khớp xương. Thuốc có cả dạng bào chế miếng dán, keo, gel, thuốc uống, ví dụ như Naproxen Natri, Ibuprofen.
• Nhóm thuốc chứa thành phần Corticosteroid: Làm giảm tình trạng da quanh khớp ửng đỏ, khớp sưng tấy, giảm các đợt viêm khớp bùng phát.
• Thuốc chống thoái hóa: Sử dụng với mục đích làm chậm lại quá trình tế bào sụn khớp, tế bào xương bị bào mòn, thoái hóa. Trong thuốc thường có thành phần Glucosamine.

Lưu ý: Thuốc Tây có hiệu quả đẩy lùi cơn đau tức thì nhưng nếu lạm dụng sẽ dễ gây ra nhiều tác dụng phụ. Ngoài ra, bệnh nhân cũng không được tùy ý thay đổi các loại thuốc được kê đơn, uống thuốc ngắt quãng dẫn tới hiệu quả phục hồi xương khớp bị sụt giảm.

Nên đọc: Danh Sách Thuốc Điều Chữa Viêm Khớp Dạng Thấp Nổi Bật Nhất

Phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ thực hiện khi bệnh nhân bị viêm khớp đã quá nặng, các phương thuốc điều trị không đạt được kết quả như ý muốn. Cụ thể, các trường hợp dưới đây sẽ được chỉ định ca mổ:

• Khớp xương mất khả năng cử động dù chỉ là thao tác nhỏ.
• Cơn đau viêm khớp diễn ra kéo dài liên tục, dai dẳng không dứt khiến cuộc sống của bệnh nhân bị ảnh hưởng nặng nề.

Kỹ thuật phẫu thuật viêm khớp gồm có:

• Thay thế khớp cũ bằng cách tạo hình các khớp mới.
• Tạo hình xương bị bào mòn để tiếp tục đảm bảo chức năng vận động.
• Kỹ thuật khóa cứng khớp cho tới khi các tổn thương do viêm khớp gây ra đã được xử lý triệt để.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu hỗ trợ rất tích cực cho người bệnh trong quá trình điều trị viêm khớp. Để đạt được kết quả tốt, bệnh nhân cần tới các trung tâm trị liệu để được bác sĩ tiến hành các kỹ thuật đúng chuẩn thay vì tự thực hiện tại nhà khi chưa nắm được các bước thực hành chính xác.

Một số cách trị liệu cho người bị viêm khớp:

• Tập luyện vận động: Sau quá trình chữa trị, khi các khớp xương đã giảm thiểu co cứng, sưng đau, khớp đã có dấu hiệu phục hồi tốt, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các bài tập vận động nhẹ nhàng để tăng cường sự trơn tru cho khớp xương.
• Trị liệu siêu âm: Phương pháp vật lý trị liệu siêu âm cho tác dụng giảm tình trạng viêm khớp khá tốt nhưng cần duy trì kiên trì.
• Nhiệt trị liệu: Thực hiện các kỹ thuật chườm lạnh để làm giảm các đợt viêm khớp cấp tính, bệnh nhân không còn bị đau nhức nặng. Khi viêm sưng đã được đẩy lùi sẽ tiến hành chuyển sang chườm nóng giúp máu lưu thông tới khớp ổn định.

Mẹo dân gian

Trong dân gian có khá nhiều cách giảm đau viêm khớp với các nguyên liệu tự nhiên, trong đó những phương pháp được áp dụng nhiều gồm có:

• Ngải cứu và muối trắng: Dùng một nắm lá ngải rửa sạch, sau đó để ráo nước rồi cho vào chảo nóng sao đều cùng một nắm muối trắng. Sau 10 phút, đổ hỗn hợp ra khăn sạch, để một vài phút cho bớt nóng rồi chườm túi ngải lên khớp xương đến khi nguội hẳn. Mỗi ngày áp dụng chườm ngải 2 lần.
• Gừng và muối trắng: Chuẩn bị 2 - 3 củ gừng, rửa sạch rồi thái gừng thành các lát để cho vào chậu nước nóng. Thêm 1 - 2 thìa muối trắng, hòa tan và kiểm tra nhiệt độ nước. Khi đã giảm xuống độ nóng phù hợp sẽ ngâm cả 2 chân vào chậu cho tới khi nước nguội. Thực hiện mẹo này trước lúc đi ngủ sẽ tốt nhất.
• Lá lốt: Chuẩn bị 1 nắm lá lốt, ngâm rửa với nước muối cho sạch rồi bảo vào nồi, nấu chung với 1 lít nước cho sôi cạn còn ⅓. Lấy nước lá lốt uống sau bữa ăn tối để giảm viêm đau khớp xương.

Có thể bạn quan tâm: Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Dạng Thấp Theo Tiêu Chuẩn Bộ Y Tế

Bệnh viêm khớp có thể xảy ra ở mọi đối tượng, tùy nguyên nhân khởi phát còn có yếu tố xuất phát từ tiền sử bệnh lý và tuổi tác nhưng vẫn có thể áp dụng một số biện pháp hạn chế  nguy cơ như sau:

• Bổ sung thêm nhiều omega-3 trong các bữa ăn hàng tuần giúp giảm viêm, hỗ trợ ngăn chặn sưng cứng khớp. Nên nạp nguồn dưỡng chất này thông qua các loại cá béo, đặc biệt cá hồi.
• Ăn gia vị tỏi, gừng giúp tăng cường chất chống viêm, ngăn chặn quá trình oxy hóa, nâng cao hệ miễn dịch cho cả cơ thể.
• Bổ sung thêm nhiều rau xanh, đặc biệt các loại rau màu xanh đậm.
• Các loại quả mọng chứa rất nhiều khoáng chất, chất chống oxy hóa cùng vitamin hỗ trợ tốt cho sức khỏe xương khớp, đặc biệt với người cao tuổi.
• Hạn chế các thực phẩm nhiều dầu mỡ, nạp quá nhiều đồ ăn chứa lượng đạm, purin quá cao, hạn chế bia, rượu, cà phê, các chất kích thích.
• Nên duy trì cân nặng ở mức hợp lý, cân nặng càng dư thừa nhiều sẽ càng gây áp lực lớn lên các khớp xương ở chân, tăng nguy cơ bị viêm, thoái hóa khớp và gout.
• Tập thể dục thể thao đều đặn với các bộ môn thích hợp thể lực, có thể chạy bộ, đi bộ, đạp xe, tập yoga, chơi cầu lông, bóng bàn….
• Khi xảy ra bất cứ chấn thương nào tại xương khớp, cần điều trị ngay để duy trì sức khỏe ổn định, tránh để lại những di chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, nên sử dụng các đồ bảo hộ trong quá trình chơi thể thao hoặc làm việc nặng nhọc, nguy hiểm.

Bệnh viêm khớp gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho cuộc sống của bệnh nhân, dễ làm cản trở khả năng lao động, vận động hàng ngày. Người bệnh khi phát hiện các dấu hiệu cần sớm tới bệnh viện thăm khám và thực hiện phác đồ chữa trị phù hợp. Tránh tâm lý chủ quan chỉ chữa bệnh khi đã chuyển nặng sẽ gây ra rất nhiều tổn thương nghiêm trọng cho xương khớp và sức khỏe nói chung.

Trích nguồn tham khảo Wikipedia: https://vi.wikipedia.org/wiki/Vi%C3%AAm_kh%E1%BB%9Bp#cite_note-Ath2013-5