Thoái Hóa Cột Sống

Cột sống chính là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống xương khớp của con người. Đây là nơi chịu rất nhiều áp lực từ các hoạt động sinh hoạt mỗi ngày, vì vậy khi bị tác động bởi các tác nhân từ bên ngoài sẽ rất dễ bị tổn thương. Khi tình trạng này xảy ra trong một thời gian dài và không có cách chữa trị dứt điểm sẽ gây ra thoái hóa cột sống.

Thoái hóa cột sống thuộc nhóm bệnh lý có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trên cột sống của bạn. Thoái hóa sẽ bao gồm ở cả đĩa đệm, sụn khớp, lớp xương dưới sụn cùng với lớp màng bao hoạt dịch. Bệnh thường gặp nhất và những người trung niên hoặc người cao tuổi cho quá trình lão hóa bởi tuổi tác.

Dựa vào các vị trí mắc, y học phân chia thành hai loại bệnh như sau:

• Thoái hóa đốt sống cổ: Là tình trạng suy yếu và thoái hóa xảy ra tại phần 7 đốt sống cổ từ C1 đến C7. Bệnh khởi phát do cơ thể bị lắng đọng canxi tại hệ thống dây chằng cổ, đồng thời gây ra các biểu hiện đau nhức và khó khăn khi quay khớp cổ. Khi bệnh để lâu dài sẽ dẫn tới các cơn đau nhức nặng tại vùng cổ, nguy hiểm nhất là xuất hiện chứng rối loạn tiền đình và chèn ép tủy sống.
• Thoái hóa cột sống lưng: Bệnh sẽ xảy ra tại 12 đốt sống lưng và 5 đốt sống vùng thắt lưng. Đây là những vị trí thường đau nhức và ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng di chuyển của bệnh nhân. Nếu không chữa trị sớm, người bệnh có nguy cơ bị teo cơ hoặc thậm chí là bại liệt.

Đọc thêm thông tin: Thoái Hóa Đốt Sống Cổ Có Chữa Khỏi Được Không? Người Bệnh Cần Lưu Ý Gì?

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống gồm:

• Tuổi tác: Khi tới độ tuổi trung niên, cấu trúc xương cùng cơ thể sẽ có những sự thay đổi về mật độ, sức chịu đựng. Tuổi càng cao xương càng yếu và dễ bị tổn thương hơn.
• Tính chất công việc: Những người làm việc văn phòng ít vận động, thường xuyên ngồi nguyên ở một tư thế hoặc người làm việc lao động chân tay nặng nhọc cũng sẽ dễ mắc bệnh.
• Thừa cân béo phì: Trọng lượng cơ thể càng lớn cột sống càng chịu nhiều áp lực mỗi khi cử động.
• Chế độ ăn uống: Thực đơn hàng ngày  thiếu dinh dưỡng, không đủ cung cấp các vitamin, khoáng chất, canxi; thường xuyên dùng các thức ăn chế biến sẵn, nhiều thành phần có hại sẽ dễ mắc bệnh về xương khớp.
• Các chấn thương: Cột sống bị tổn thương trong quá trình tham gia giao thông, chơi thể thao hay lao động đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh
• Các bệnh lý xương khớp khác: Nếu bạn bị thoát vị đĩa đệm, gai cột sống hay viêm đau khớp thì tỉ lệ bị thoái hóa cột sống cũng sẽ cao hơn.
• Hút thuốc lá: Lượng nicotine lớn trong thuốc lá sẽ gây ra ức chế khả năng hấp thụ canxi của cơ thể. Như vậy, thuốc lá chính là một trong những nguyên do hình thành các bệnh xương khớp làm cơ thể nhanh chóng bị lão hóa, đặc biệt là cột sống.

Xem ngay: Bệnh viêm khớp là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị bệnh

Thoái hóa cột sống là bệnh lý phổ biến ở độ tuổi trung niên, cao tuổi. Trong đó nữ giới có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn. Bệnh thoái hóa cột sống đang có xu hướng trẻ hóa ở đô tuổi 25-30 bởi lối sống, thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh. Những nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống gồm:

• Người bị béo phì: Trong lượng cơ thể càng lớn càng gây áp lực cho hệ xương khớp, cột sống. Vì vậy những người béo phì có nguy cơ bị thoái hóa cao hơn người có cân nặng trung bình.
• Những người làm công việc ngồi, đứng lâu: Nhân viên văn phòng, tài xế lái xe đường dài... do tính chất công việc thường ngồi 1 vị trí trong thời gian dài, ít vận động mà gây bệnh.
• Những người làm việc nặng thường xuyên: Khuân vác nặng, cúi gập lưng, cổ kéo xe, vận chuyển đồ... dễ gây tổn thương cột sống
• Vận động viên: Đây cũng là nhóm đối tượng dễ gặp chấn thương mắc các bệnh lý về xương khớp, thoái hóa cột sống...
• Học sinh, sinh viên: Tư thế ngồi học gù, vẹo, ngồi quá lâu...

Đọc ngay: Viêm khớp dạng thấp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh thoái hóa cột sống có nhiều triệu chứng và các mức độ khác nhau, nếu bạn phát hiện bệnh từ sớm, việc điều trị sẽ đem đến hiệu quả nhanh chóng hơn. Dựa vào từng vị trí bị thoái hóa mà có những triệu chứng đặc trưng:

Thoái hóa cột sống thắt lưng

Khi cột sống thắt lưng bị thoái hóa, những biểu hiện sẽ chủ yếu xuất hiện tại vùng lưng và đồng thời gây ảnh hưởng mạnh tới hai chi dưới với biểu hiện:

• Đau thắt lưng: Xuất hiện các cơn đau nhức mỏi ở vùng lưng, sau đó đau nhức sẽ ngày càng biểu hiện rõ ràng hơn theo thời gian. Đặc biệt vào những ngày thời tiết thay đổi thất thường vùng cột sống lưng bị đau dữ dội và nhói khó chịu.
• Hai chân bị tê và mất cảm giác: Vùng thắt lưng khi bị tổn thương sẽ trực tiếp tác động tới hai chân, người bệnh thường có cảm giác nhức mỏi và tê bì, theo thời gian dài sẽ khó khăn trong việc cử động như xoay chân hoặc nhấc chân.
• Khả năng vận động bị hạn chế: Do bệnh lý này gây ra nhiều ảnh hưởng tới hai chân nên người bệnh sẽ gặp khó khăn trong quá trình đi lại. Đặc biệt còn có nguy cơ bị teo chân và gây ra bại liệt.

Thoái hóa đốt sống cổ

Do cột sống cổ bị thoái hóa nên các biểu hiện cũng sẽ tập trung tại vùng cổ, bả vai cùng với hai cánh tay, người bệnh cần cảnh giác khi phát hiện các triệu chứng sau:

• Cổ bị đau cứng: Bệnh nhân sẽ xuất hiện các cơn đau nhức tại cổ một cách đột ngột, ở giai đoạn đầu các cơn đau thường diễn ra âm ỉ. Ngoài ra, người bệnh còn bị cứng cổ, không thể thực hiện những động tác nghiêng đầu hoặc xoay trước sau.
• Yếu vai, tay bị giảm sức lực: Thoái hóa đốt sống cổ sẽ tác động trực tiếp tới phần vai và hai cánh tay. Bệnh kéo dài sẽ làm vai bạn bị suy yếu không thể mang vác đồ vật nặng hoặc thực hiện cử động tay.
• Đau đầu chóng mặt: Cột sống cổ bị tổn thương sẽ gây ra các kích thích tới dây thần kinh não bộ, làm bạn xuất hiện đau đầu chóng mặt. Ở những trường hợp nặng hơn, bệnh nhân còn có thể ngất xỉu rất nguy hiểm.
• Hạn chế các cử động: Khi hai tay chịu ảnh hưởng từ cột sống cổ, các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như cầm nắm, cử động ngón tay, bàn tay đều bị ảnh hưởng. Nếu như dây thần kinh bị ảnh hưởng, người bệnh còn bị mất cảm giác về nhiệt độ và nhiều yếu tố khác.

Xem thêm thông tin: Bệnh Án Thoái Hoá Cột Sống Thắt Lưng Gồm Mục Nào? Lưu Ý Cần Nhớ

Các bệnh liên quan về xương khớp nói chung đều có những nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm và thoái hóa cột sống cũng không nằm ngoài nhóm này. Người bệnh cần điều trị sớm và dứt điểm để phòng ngừa những hậu quả nghiêm trọng.

Thoái hóa cột sống không được điều trị đúng cách có thể gây ra những biến chứng như sau:

• Dây thần kinh bị chèn ép: Cột sống bị thoái hóa trong thời gian dài sẽ gây ra áp lực chèn ép lên phần hệ thống dây thần kinh. Các cơn đau nặng chạy theo hướng đi của dây thần kinh ở nhiều vị trí trên cơ thể. Đồng thời kéo theo tình trạng buốt nhói, bỏng rát bằng tại vị trí chèn ép.
• Hình thành gai cột sống: Khi cột sống bị thoái hóa, cơ thể sẽ có xu hướng lắng đọng nhiều canxi tại các đốt sống. Lúc này cột sống có thể hình thành các gai xương và chèn ép nhiều hơn tại các dây thần kinh, dây chằng và những mô mềm xung quanh.
• Làm tăng nguy cơ xảy ra nhiều bệnh lý về xương khớp khác:Tăng nguy cơ bị các chứng thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, gù vẹo cột sống,...
• Nguy cơ bị bại liệt: Bệnh thoái hóa cột sống sẽ gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng vận động của bệnh nhân. Ban đầu sẽ gặp khó khăn trong việc đi lại, nhấc chân theo thời gian sẽ có thể bị teo cơ và mất hoàn toàn khả năng vận động, hoặc thậm chí bị liệt nửa người hoặc có thể là bại liệt hoàn toàn.
• Một số biến chứng khác: Rối loạn khả năng bài tiết, cong cột sống ảnh và hội chứng chùm đuôi ngựa...

Để có thể ngăn ngừa biến chứng, người bệnh cần sớm đi thăm khám và tiến hành chữa trị, thay đổi các thói quen sinh hoạt.

Đọc thêm: Bệnh thoái hóa khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục

Trước khi thực hiện các phác đồ chữa trị bệnh, chúng ta cần được thăm khám cẩn thận, chi tiết để từ đó có những phương án phù hợp nhất. Thực tế là những bệnh lý liên quan tới xương khớp thường rất khó để có thể phát hiện sớm. Chỉ tới khi người bệnh xuất hiện các cơn đau nặng mới chủ động đến các cơ sở y tế để được tư vấn.

Với những về bệnh liên quan tới xương khớp, người bệnh cần tới các cơ sở y tế có chuyên khoa thích hợp thăm khám. Qua đó chúng ta có thể đưa ra những kết luận chính xác nhất về tình trạng tổn thương của cột sống.

Người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các thăm khám lâm sàng cùng với những xét nghiệm như sau:

Thăm khám lâm sàng

Các bác sĩ sẽ hỏi về những biểu hiện đau nhức bệnh nhân thường gặp trong thời gian gần đây, qua đó có thể đánh giá được cơ bản về tình trạng thoái hóa của cột sống.

Theo đó, các bác sĩ sẽ rất quan tâm tới mức độ đau xương khớp, vị trí đau, tần suất của cơn đau và khi người bệnh cử động có những âm thanh đặc biệt hay không. Bệnh nhân cần trả lời chi tiết cụ thể về những biểu hiện nào mình gặp phải.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Để có thể đưa ra kết quả chính xác nhất về tình trạng tổn thương của cột sống, người bệnh cần thực hiện thêm một số chẩn đoán cận lâm sàng bao gồm các xét nghiệm sinh hóa, chẩn đoán hình ảnh hoặc xét nghiệm máu, cụ thể là:

• Chụp X quang: Kỹ thuật này được áp dụng rất phổ biến hiện nay, dành cho mọi đối tượng bệnh nhân liên quan tới xương khớp. Qua kết quả thu được từ phim chụp, các bác sĩ có thể đánh giá được tổn thương tại cột sống và những phần đĩa đệm, vùng xương dưới sụn, sụn khớp ở xung quanh.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Cách chẩn đoán hình ảnh này được đánh giá rất cao trong việc thăm khám bệnh xương khớp. Bác sĩ có thể nhận định được rất rõ ràng về vị trí thoái hóa, giai đoạn tiến triển bệnh cũng như các biến chứng có nguy cơ xuất hiện. Tuy vậy phương pháp này cần mất chi phí khá cao.
• Một số xét nghiệm liên quan: Những xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm sinh hóa thường được chỉ định để chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác. Đồng thời đây cũng là cách được áp dụng khi người bệnh cần sử dụng các can thiệp ngoại khoa.

Đọc thêm thông tin: Top 16 Thuốc Điều Trị Gai Cột Sống An toàn, Hiệu Quả Cao

Cột sống bị thoái hóa phần lớn do tuổi tác, việc chữa khỏi hoàn toàn là không thể. Tùy theo kết quả thăm khám, mức độ tổn thương của bệnh lý mà bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Hiện các phương pháp hướng tới mục tiêu:

• Giảm đau đớn và làm chậm quá trình thoái hóa
• Giải phóng dây thần kinh, phục hồi khả năng vận động
• Làm chậm quá trình thoái hóa, ngừa biến chứng.

Có rất nhiều cách để đẩy lùi các triệu chứng của bệnh thoái hóa cột sống. Phổ biến nhất là:

Tây y điều trị bệnh thoái hóa cột sống

Có thể nói rằng y học hiện đại chính là hướng điều trị được đông đảo bệnh nhân áp dụng hiện nay. Tuy nhiên, người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ đạo của các bác sĩ để đạt được các kết quả tốt nhất.

Một số loại thuốc thường dùng trong các phác đồ của bệnh nhân là:

• Nhóm thuốc giảm đau: Được chỉ định với mục đích đẩy lùi những cơn đau vùng thắt lưng do cột sống bị thoái hóa gây ra. Nhóm thuốc này phổ biến nhất là Paracetamol,  người bệnh có thể dùng theo dạng viên uống hoặc viên sủi. Khi dùng chúng ta cần chú ý tới liều lượng cũng như khoảng cách giữa các lần uống.
• Nhóm thuốc kháng viêm: Có tác dụng kết hợp với thuốc giảm đau để hỗ trợ loại bỏ dứt điểm các triệu chứng do bệnh gây ra. Chúng ta có thể dùng theo dạng uống hoặc là dạng tiêm dựa theo độ viêm nhiễm của cột sống. Tuy nhiên loại thuốc này cũng cần sự giám sát theo dõi rất chặt chẽ từ các nhân viên y tế để tránh gây ra sốc thuốc hoặc các biến chứng nguy hiểm.

• Thuốc giãn cơ: Loại thuốc này được sử dụng với mục đích cải thiện tốt các cơn đau nhức do khớp bị cứng, người bệnh khó xoay đầu hoặc không thể cử động chân tay. Thuốc thường được dùng chủ yếu là Eperisone và Tolperisone.
• Thuốc có tác dụng chống thoái hóa: Người bệnh sẽ được sử dụng thuốc này với mục đích tái tạo các mô sụn khớp, ức chế những chất gây hại cho hệ thống xương. Nhưng thuốc phát huy hiệu quả tương đối chậm nên bệnh nhân cần phải sử dụng trong thời gian khá dài.
• Một số loại thuốc tiêm tại chỗ: Ngoài những thuốc trên, bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân một số loại thuốc để tiêm tại vị trí đau nhức. Thuốc này chủ yếu chứa thành phần là corticosteroid với liều lượng phụ thuộc theo cân nặng và độ tuổi của bệnh nhân. Nhưng thuốc tiềm ẩn số cơ xảy ra biến chứng trong quá trình sử dụng.

Trong suốt thời gian uống thuốc, người bệnh cần lưu ý thực hiện theo đúng chỉ dẫn của các bác sĩ. Không tự ý mua thuốc về chữa trị tại nhà hoặc thêm giảm thuốc, thay đổi đơn thuốc khi chưa có sự cho phép của bác sĩ. Dùng thuốc sai cách có thể làm bạn gặp phải các tác dụng phụ rất nguy hại cho sức khỏe.

Tham khảo thêm: Bệnh Gai Cột Sống Có Chữa Được Không? Cách Điều Trị Nào Hiệu Quả Nhất?

Can thiệp ngoại khoa

Ở một vài trường hợp, người bệnh sẽ được chỉ định can thiệp ngoại khoa. Tuy nhiên không phải ai cũng cần phẫu thuật để giúp điều trị bệnh triệt để. Một số đối tượng cụ thể đó là:

• Người bệnh trải qua quá trình điều trị nội khoa không đáp ứng tốt như mong đợi.
• Bệnh nhân ngoài thoái hóa cột sống còn gặp phải các bệnh lý khác như: Thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, trượt đốt sống,....
• Bệnh nhân xuất hiện những biến chứng nguy hiểm và cần phải xử lý nhanh chóng để ngăn chặn diễn biến nặng hơn.

Cùng với sự phát triển của nền khoa học công nghệ, các biện pháp phẫu thuật hiện nay ngày càng hiện đại hơn, tỷ lệ thành công là rất cao. Bởi vậy, bệnh nhân không cần quá lo lắng khi áp dụng biện pháp chữa trị này. Đồng thời, sau ca mổ, chúng ta cần có những biện pháp chăm sóc cẩn thận để cơ thể hồi phục một cách nhanh chóng nhất.

Vật lý trị liệu để chữa thoái hóa cột sống

Áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu sẽ hỗ trợ rất tốt cho quá trình điều trị bệnh thoái hóa cột sống. Tuy nhiên các phương pháp này cần được thực hiện với sự giám sát từ các nhân viên y tế. Ngoài ra cũng có một số cách người bệnh có thể tự thực hiện ngay tại nhà sau khi đã được bác sĩ hướng dẫn chi tiết.

• Liệu pháp nhiệt: Đây là cách thức tận dụng sức nóng cùng với nguồn năng lượng từ nhiệt để tác động hiệu quả lên trên vùng cột sống bị đau nhức. Cách làm này cần được thực hiện ở những cơ sở y tế có các trang thiết bị phù hợp với các bác sĩ có chuyên môn. Qua đó chúng ta có thể kiểm soát tốt lượng nhiệt, điều chỉnh phù hợp để không gây ra bỏng hay tổn thương.
• Xoa bóp: Với một số động tác xoa bóp, nắn chỉnh tại cột sống sẽ giúp người bệnh có thể cải thiện tốt các cơn đau nhức ở xương khớp khá hiệu quả. Để đạt công dụng nhanh chóng cũng như đảm bảo an toàn, bạn cần lựa chọn các địa chỉ y tế có dịch vụ bấm huyệt, xoa bóp uy tín. Ngoài ra chúng ta cũng có thể tự xoa bóp tại nhà khi có các triệu chứng đau mỏi.

• Dùng đai lưng: Đai lưng chính là công cụ giúp chúng ta cố định phần cấu trúc của cột sống và đồng thời giúp làm giảm áp lực lên bộ phận này rất tốt. Tuy nhiên, bạn cũng cần tham khảo ý kiến từ các bác sĩ để lựa chọn loại đai phù hợp cũng như thời gian đeo như thế nào cho tốt.
• Tập yoga: Những bài tập Yoga đều có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa cột sống rất tốt. Người bệnh có thể tập luyện ở nhà hoặc tới các lớp Yoga chuyên dành cho người bị bệnh đau nhức xương khớp.

Bệnh nhân áp dụng vật lý trị liệu nhưng vẫn cần chú ý sử dụng thuốc để đạt kết quả chữa trị tốt nhất. Đồng thời, trong quá trình tập luyện, nếu bạn phát hiện thấy các biểu hiện bất thường của cơ thể, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Lưu ý khi điều trị thoái hóa cột sống:

Thoái hóa khớp không phải là bệnh có thể chữa trị trong ngày một ngày hai mà là cả một quá trình. Việc điều trị bệnh có thành công hay không sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Cơ sở thăm khám, chẩn đoán có chính xác hay không?
• Phương pháp điều trị có phù hợp, cho hiệu quả tốt?
• Người bệnh có tích cực phối hợp, tuân thủ các phương pháp, lời khuyên từ bác sĩ
• ...

Tuy ở nước ta, trong các cơ sở y tế triển khai nhiều phương pháp điều trị, cho hiệu quả tốt nhưng có những vấn đề mọi người cần nắm rõ:

• Thuốc tây tác dụng nhanh nhưng dễ gây nhờn thuốc, tương tác, tác dụng phụ không mong muốn.
• Phẫu thuật thay thế được phần đĩa đệm bị thoái hóa nhưng chi phí cao, nguy cơ nhiễm trùng, tái phát bệnh.
• Thuốc đông y cần phải kiên trì, dùng trong thời gian dài mới cho tác dụng
• Vật lý trị liệu là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc có thể kết hợp với các phương pháp điều trị. Khi được bác sĩ chỉ định hãy thực hiện đều để đẩy nhanh hiệu quả trị bệnh.

Lưu ý khi điều trị thoái hóa cột sống:Có thể nhận định rằng, thoái hóa cột sống chính là một trong các bệnh lý về xương khớp khá nguy hiểm. Phòng bệnh là cách để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh khi còn trẻ, giảm các triệu chứng bệnh khi về già.

• Hạn chế việc dùng lực đột ngột để bê các đồ vật nặng hoặc thường xuyên khuân vác nặng. Nếu do đặc thù công việc, bạn cần nghỉ ngơi điều độ và nên dùng thêm các thiết bị máy móc hỗ trợ chuyển đồ.
• Nếu cơ thể có bất cứ triệu chứng đau nhức xương khớp nào cần đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra. Tránh tâm lý chủ quan khiến phát sinh các vấn đề nghiêm trọng về cột sống và hệ thống xương nói chung.
• Bạn cũng cần chú ý tới việc sinh hoạt nghỉ ngơi mỗi ngày, tránh thức khuya hay làm việc quá sức.
• Các chất kích thích, rượu bia hay thuốc là đều cần hạn chế sử dụng vì đây những tác nhân khiến bạn bị đau xương khớp.
• Chúng ta nên tích cực tập luyện thể dục thể thao đều đặn, lựa chọn các bộ môn phù hợp để giúp xương khớp được dẻo dai.

Thoái hóa cột sống phát hiện, chữa trị càng sớm khả năng thành công càng cao và ít tốn kém. Do đó hãy chủ động khám tại các cơ sở y tế tránh để đến khi biến chứng mới tìm cách. Nếu có bất cứ thắc mắc nào hãy liên hệ tới hotline: 0963 396 115 bác sĩ tại Phòng khám Đa khoa Favina sẽ hỗ trợ bạn.

Xem thêm: Bị Thoái Hóa Khớp Gối Nên Tập Gì? Gợi Ý 8 Bài Tập Hiệu Quả Cao