Viêm Tắc Tĩnh Mạch Xoang Hang Nguy Hiểm Không? Cách Trị

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là tình trạng huyết khối (cục máu đông) xuất hiện ở xoang hang dẫn đến gián đoạn quá trình tuần hoàn máu từ não bộ về tim. Đây là một bệnh tối cấp với tỷ lệ tử vong cao (30 – 50%). May mắn thay, với sự ra đời của kháng sinh thế hệ mới, tỷ lệ mắc bệnh đã giảm đi rất nhiều.

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh gì?

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang ít khi được nhắc đến do tỷ lệ mắc bệnh thấp. Bệnh lý này xảy ra khi tĩnh mạch xoang hang xuất hiện huyết khối (cục máu đông) nên ngoài thuật ngữ trên, bệnh còn được biết đến với tên gọi khác là huyết khối xoang hang.

Xoang hang là xoang có cấu trúc rỗng với chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch ở vùng mặt. Phần lớn huyết khối xoang hang đều hình thành ở vùng mặt hoặc hộp sọ, sau đó di chuyển đến xoang hang. Khi “neo đậu” ở vị trí này, cục máu đông sẽ làm hạn chế lưu lượng máu lên não, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Huyết khối xoang hang được mô tả lần đầu tiên vào năm 1831. Dù đã được phát hiện khá sớm nhưng hiện tại, điều trị tình trạng này còn nhiều hạn chế, nhất là với những trường hợp phát hiện muộn.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm tắc tĩnh mạch xoang hang và đa phần đều liên quan đến nhiễm trùng ở vùng mặt như viêm xoang bướm, viêm xoang sàng (chiếm 30%), mụn nhọt ở mũi (50%) và nhiễm trùng răng miệng (10%). Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp huyết khối hình thành không do nhiễm trùng.

Triệu chứng của bệnh viêm tắc tĩnh mạch xoang hang

Ban đầu, các triệu chứng của viêm tắc tĩnh mạch xoang hang có thể không rõ rệt – đặc biệt là khi cục máu đông có kích thước nhỏ. Biểu hiện lâm sàng sẽ dần phát triển khi kích thước huyết khối gia tăng dẫn đến giảm lưu lượng máu lên não một cách rõ rệt.

Các dấu hiệu nhận biết bệnh viêm tắc tĩnh mạch xoang hang:

• Đau là dấu hiệu đầu tiên, có thể đau một hoặc hai bên vùng mặt. Vị trí thường gặp nhất là đau vùng trán và hốc mắt.
• Một hoặc cả hai mắt có dấu hiệu kích ứng, sưng đỏ, sụp mí
• Sốt cao
• Mắt hoặc toàn bộ vùng mặt bị tê, khó cử động
• Mất thị lực hoặc nhìn đôi
• Liệt dây thần kinh số 3 (giảm phản xạ đồng tử, giãn đồng từ, sụp mí)
• Liệt dây thần kinh số 5 (giảm phản xạ giác mạc, tăng hoặc mất hoàn toàn cảm giác ở một số vị trí trên khuôn mặt)
• Trường hợp nặng có thể gây co giật, rối loạn tri giác, rối loạn vận động…

Các triệu chứng của viêm tắc tĩnh mạch xoang hang vô cùng rõ rệt, nhất là khi lưu lượng máu lên não đã giảm đáng kể. Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu này, cần đến ngay bệnh viện để được điều trị, tránh gặp phải các biến chứng và tai biến nguy hiểm.

Đọc thêm: Viêm Xoang Gây Đau Nhức Hốc Mắt Có Nguy Hiểm Không? Cách Điều Trị

Nguyên nhân gây ra viêm tắc tĩnh mạch xoang hang

Như đã đề cập, nguyên nhân chủ yếu gây ra huyết khối xoang hang là nhiễm trùng, thường gặp nhất là nhiễm trùng răng hàm mặt, hệ thống xoang, mũi… Sau đó, cục máu đông di chuyển đến xoang hang làm cản trở quá trình tuần hoàn máu lên não.

Nguyên nhân dẫn đến viêm tắc tĩnh mạch xoang hang:

• Viêm xoang bướm hoặc viêm xoang sàng
• Nhiễm trùng răng miệng như viêm nướu răng, viêm nha chu, viêm lợi trùm…
• Mụn trứng cá, mụn nhọt ở mũi
• Viêm tai xương chũm

Tác nhân gây nhiễm trùng chủ yếu là các vi khuẩn gram dương, điển hình là tụ cầu vàng – Staphylococcus aureus (70%), chủng vi khuẩn Streptococcus và một số loại vi khuẩn kỵ khí khác. Nhiễm trùng không được kiểm soát sẽ làm gia tăng các yếu tố đông máu, kết quả là làm xuất hiện cục máu đông trong các tĩnh mạch. Trong một số ít trường hợp, huyết khối sẽ đi dọc theo tĩnh mạch đến xoang hang.

Yếu tố nguy cơ

Các bác sĩ nhận thấy rằng, bệnh viêm tắc tĩnh mạch xoang hang có thể gặp ở người lớn và trẻ em có những yếu tố nguy cơ sau:

Các yếu tố nguy cơ gây huyết khối xoang hang ở người lớn:

• Sử dụng thuốc tránh thai
• Ung thư
• Bị tiểu đường với nồng độ đường huyết cao, không thể kiểm soát
• Sức đề kháng giảm
• Bị viêm xoang, viêm mũi, viêm tai mãn tính
• Đang mang thai hoặc vài tuần đầu sau sinh
• Mắc các vấn đề liên quan đến đông máu như đột biến Leiden yếu tố V, hội chứng chống phospholipid, thiếu antithrombin III…
• Mắc các bệnh mạch máu như hội chứng Behcet, u hạt vảy Wegener, lupus ban đỏ hệ thống
• Mắc các bệnh đường ruột mãn tính như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn…

Các yếu tố gia tăng nguy cơ hình thành huyết khối xoang hang ở trẻ em:

• Có vấn đề về đông máu hoặc mắc các bệnh liên quan đến quá trình tạo máu như thiếu máu beta thalassemia, tan máu mạn tính, hồng cầu lưỡi liềm…
• Bệnh tim mắc phải hoặc bẩm sinh
• Thiếu máu do thiếu sắt
• Chấn thương ở đầu
• Mắc các bệnh nhiễm trùng ở vùng mặt như răng hàm mặt, tai mũi họng…
• Mẹ có tiền sử nhiễm trùng khi mang thai cũng gia tăng nguy cơ hình thành huyết khối xoang hang

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang có nguy hiểm không? Biến chứng

Xoang hang có vai trò dẫn lưu máu đã khử oxy từ não bộ trở về tim. Sự xuất hiện của cục máu đông ở vị trí này sẽ gây ra rất nhiều biến chứng và tai biến nếu không được xử trí kịp thời.

Các biến chứng có thể gặp phải bao gồm:

• Tử vong (chiếm 30 – 50%)
• Mất thị lực
• Liệt dây vận nhãn
• Mất khả năng vận động
• Hội chứng xoang hang

Hội chứng xoang hang là biến chứng thường gặp nhất của bệnh viêm tắc tĩnh mạch xoang hang. Khi huyết khối gia tăng về kích thước sẽ làm giảm lưu lượng máu tuần hoàn, dẫn đến tổn thương dây thần kinh ở xoang hang, thần kinh vận nhãn ngoài, thần kinh sinh ba, thần kinh ròng rọc và các sợi giao cảm. Khi đã xuất hiện hội chứng này, tỷ lệ tử vong do huyết khối xoang hang là rất cao.

ĐỌC NGAY: Điểm Danh TOP 6 Bác Sĩ Chữa Viêm Xoang Giỏi Nhất Ở Hà Nội Cho Bạn

Chẩn đoán viêm tắc tĩnh mạch xoang hang

Nguy cơ tử vong do viêm tắc tĩnh mạch xoang hang dao động từ 30 – 50%. Do đó, cần phải cảnh giác với các triệu chứng cảnh báo. Ngay khi có những dấu hiệu như đau đầu dữ dội, kích ứng, sụp mí mắt… cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị.

Để thuận tiện cho quá trình chẩn đoán, nên thông báo sớm với bác sĩ về tiền sử bị viêm xoang, viêm xương tai chũm, viêm nha chu, viêm nướu răng… Với các dữ liệu này, bác sĩ có thể khoanh vùng khả năng bị huyết khối xoang hang, từ đó rút ngắn khâu chẩn đoán và can thiệp sớm các phương pháp xử trí.

Một số kỹ thuật được thực hiện để chẩn đoán bệnh viêm tắc tĩnh mạch xoang hang:

• Xét nghiệm máu
• Chụp mạch máu
• CT (chụp cắt lớp vi tính)
• MRI (chụp cộng hưởng từ)

Tham khảo: Dùng Cây Cộng Sản Chữa Viêm Xoang Hiệu Quả Ra Sao?

Các phương pháp điều trị viêm tắc tĩnh mạch xoang hang

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang cần phải được xử trí sớm để phòng ngừa biến chứng và các tai biến có thể xảy ra. Mục tiêu đầu tiên là làm tan cục máu đông để bình thường hóa quá trình tuần hoàn máu. Sau đó, kiểm soát dứt điểm tình trạng nhiễm trùng và phục hồi chức năng do tổn thương dây thần kinh.

1. Dùng thuốc

Ngay sau khi có chẩn đoán chính thức, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc. Dùng thuốc kịp thời giúp làm giảm kích thước hoặc làm tan hoàn toàn cục máu đông, qua đó hạn chế nguy cơ gặp phải biến chứng.

Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh:

• Kháng sinh: Kháng sinh liều cao (đường tiêm) sẽ được chỉ định ngay sau khi có chẩn đoán. Kháng sinh giúp kiểm soát tình trạng nhiễm trùng, tránh trường hợp viêm nhiễm lan rộng. Đồng thời hạn chế được hiện tượng hình thành thêm cục máu đông mới bên trong tĩnh mạch.
• Thuốc chống đông máu: Để làm tan cục máu đông, thuốc chống đông máu sẽ được chỉ định bên cạnh kháng sinh liều cao. Nhóm thuốc này giúp làm giảm các yếu tố đông máu để làm tan cục máu đông hoặc giảm dần kích thước của huyết khối. Đối với thuốc chống đông máu, bệnh nhân sẽ phải sử dụng lâu dài để đảm bảo huyết khối được loại bỏ hoàn toàn.
• Thuốc chống viêm: Các loại thuốc chống viêm steroid sẽ được sử dụng để giảm đau, viêm sưng liên quan đến nhiễm trùng. Thuốc thường được dùng ngắn hạn do tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.
• Các loại thuốc khác: Tùy theo triệu chứng, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thêm thuốc hạ sốt, thuốc kiểm soát áp lực nội soi, thuốc chống co giật…

Tìm hiểu thêm: Review TOP 15 Thuốc Trị Viêm Xoang Phát Huy Công Dụng Tốt Nhất Cho Bạn

2. Theo dõi các dấu hiệu lâm sàng

Viêm tắc tĩnh mạch xoang có thể dẫn đến tổn thương sọ não vĩnh viễn và tỷ lệ tử vong cao (30 – 50%). Chính vì vậy, bệnh nhân cần phải được theo dõi sát sao các dấu hiệu lâm sàng. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân ban đầu có đáp ứng tốt, sau đó chuyển biến xấu. Do đó, người bệnh phải điều trị nội trú và chăm sóc đặc biệt cho đến khi sức khỏe ổn định.

3. Phục hồi chức năng

Huyết khối xoang hang sẽ để lại ít nhiều di chứng, trong đó phổ biến nhất là tổn thương dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh sinh ba, dây thần kinh số V… Sau khi sức khỏe ổn định hoàn toàn, bệnh nhân sẽ được can thiệp phục hồi chức năng để cải thiện các tai biến kể trên.

Nên xem: [Giải Đáp] Viêm Mũi Xoang Bội Nhiễm Là Gì? Có Nguy Hiểm Không?

Phòng ngừa viêm tắc tĩnh mạch xoang hang

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh lý hiếm gặp với tỷ lệ tử vong và nguy cơ gặp phải biến chứng, di chứng cao. Để bảo vệ sức khỏe, cần chủ động phòng ngừa bệnh lý này bằng cách nâng cao sức khỏe và loại trừ các yếu tố nguy cơ.

Một số biện pháp giúp phòng ngừa:

• Xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh, tránh căng thẳng và thức khuya.
• Hạn chế đồ ăn chứa nhiều chất béo, dầu mỡ, tăng cường rau xanh và các loại trái cây. Đồng thời nên kiêng rượu bia và thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên là chìa khóa của một cơ thể khỏe mạnh. Nên tập luyện đều đặn, ưu tiên những bộ môn có cường độ phù hợp với thể trạng.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân – béo phì.
• Kiểm soát các bệnh lý làm gia tăng nguy cơ huyết khối xoang hang như viêm xoang, nhiễm trùng răng hàm mặt, viêm xương tai chũm, tiểu đường, lupus ban đỏ hệ thống…

Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang với sự xuất hiện của huyết khối xoang hang có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Tình trạng này có tiến triển nhanh, nguy cơ tử vong cao nên cần phải chú ý những dấu hiệu cảnh báo. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích để chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.

Tham khảo thêm:

• Viêm Xoang Hàm Do Răng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị
• Viêm Xoang Gây Mất Khứu Giác Do Đâu? Có Nguy Hiểm Không? Cách Trị Hiệu Quả Nhất