Ung thư amidan khẩu cái là bệnh ung thư phát triển tại một hoặc cả hai amidan nằm ở hai bên thành họng. Bệnh thường gặp ở những người có độ tuổi từ 30 – 40 tuổi. Việc không điều trị sớm có thể khiến tế bào ung thư lây lan và bệnh nhân tử vong.
Ung thư amidan khẩu cái là gì?
Ung thư amidan khẩu cái là sự phát triển ngoài tầm kiểm soát của những tế bào bất thường trong amidan khẩu cái. Đây là một dạng ung thư hầu họng phổ biến nhất. Ngay cả khi đã cắt amidan, ung thư vẫn có thể phát triển ở mô còn sót lại.
- Xem Thêm: Phân Biệt Viêm Amidan Và Ung Thư Amidan Khác Nhau Như Thế Nào
Amidan là một phần của hệ thống miễn dịch, có chức năng chống lại vi trùng xâm nhập vào cơ thể qua miệng. Chúng hoạt động mạnh từ 4 -10 tuổi. Sau đó mức độ miễn dịch của amidan giảm rõ khi bước sang độ tuổi dậy thì.
Amidan nằm bên trong họng, gồm có amidan vòi, amidan vòm, amidan lưỡi và amidan khẩu cái tạo thành vòng Waldeyer. Trong đó amidan khẩu cái là loại có kích thước lớn nhất, vị trí ở hai bên thành họng. Do cấu trúc nhiều hốc nên chúng dễ bị viêm nhiễm và phát triển ung thư nhất.
Ung thư amidan khẩu cái thường tạo cảm giác như có gì đó mắc trong cổ họng và khó nuốt. Bệnh có thể được chữa khỏi khi phát hiện và can thiệp sớm. Nếu chẩn đoán muộn và ung thư lan đến khu vực lân cận, người bệnh sẽ có nguy cơ tử vong.
Phân loại
Ung thư amidan khẩu cái được phân thành 2 loại, bao gồm:
- Ung thư biểu mô amidan (carcinoma): Đây là loại ung thư bắt đầu từ tế bào biểu mô. Loại này chiếm 90% trường hợp, thường xảy ra ở những người trên 40 tuổi và nam giới.
- Ung thư liên kết amidan (sarcoma): Đây là loại ung thư phát triển từ xương và những mô mềm (mô liên kết). Loại này chỉ chiếm 10% trường hợp, thường gặp ở những người trẻ tuổi hơn. So với ung thư biểu mô amidan, ung thư liên kết amidan phát triển nhanh hơn và thường di căn xa.
Bệnh ung thư amidan khẩu cái có 4 giai đoạn phát triển (từ nhẹ đến nặng), bao gồm:
- Giai đoạn I: Khối u ung thư bị giới hạn tại khu vực amidan, có kích thước nhỏ (dưới 2cm). Trong giai đoạn I, ung thư chưa di căn đến những hạch bạch huyết xung quanh.
- Giai đoạn II: Khối u ung thư tăng kích thước trong giai đoạn II, từ 2 – 4cm. Tuy nhiên những tế bào ung thư trong giai đoạn này chưa di căn.
- Giai đoạn III: Bệnh nhân có khối u > 4cm, di căn đến một hạch cổ cùng bên với khối u, chưa di căn xa.
- Giai đoạn IV: Đây là giai đoạn nặng nhất của bệnh. Trong đó ung thư đã di căn đến nhiều hạch bạch huyết hoặc di căn xa đến những cơ quan như gan và phổi. Những người bị ung thư amidan giai đoạn IV sẽ có thời gian sống rất ngắn, các phương pháp điều trị không giải quyết được tình trạng.
Xem thêm: Top 17 Cách Trị Viêm Amidan Tại Nhà Đơn Giản Và Hiệu Quả Nhất
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Ung thư amidan khẩu cái hình thành khi những tế bào khỏe mạnh trong amidan thay đổi DNA. DNA chứa những thông tin giúp tế bào biết phải làm gì. Khi có thay đổi, DNA báo cho những tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát và vẫn sống trong khi những tế bào bình thường chết đi.
Theo thời gian, các tế bào tích tụ thành khối u và phát triển vượt ra ngoài amidan. Khi bước sang giai đoạn nặng hơn, chúng sẽ lan sang những vùng khác của cơ thể.
Nguyên nhân gây ung thư amidan khẩu cái không được biết rõ. Tuy nhiên sự xâm nhập của virus gây u nhú ở người (HPV) có thể liên quan đến sự phát triển của bệnh lý này. HPV lây truyền qua đường tình dục, khi giao hợp bằng miệng với người nhiễm virus.
Ung thư amidan do HPV thường gặp ở những người trẻ tuổi, đặc biệt là khi quan hệ tình dục không an toàn. Tuy nhiên những người trẻ tuổi sẽ có nhiều khả năng đáp ứng tốt với phương pháp điều trị hơn.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Uống nhiều rượu
- Hút thuốc lá
- Nhiễm virus u nhú ở người (HPV)
- Suy giảm khả năng miễn dịch, chẳng hạn như nhiễm HIV và ghép tạng.
- Đọc Thêm: Phân Biệt Ung Thư Vòm Họng Và Viêm Amidan Điểm Khác Biệt Như Thế Nào
Triệu chứng của ung thư amidan khẩu cái
Khi bị ung thư amidan khẩu cái, người bệnh sẽ có những triệu chứng và dấu hiệu dưới đây:
- Cảm giác như có cái gì đó mắc kẹt trong cổ họng
- Khó nuốt
- Sưng và đau ở cổ
- Đau tai
- Cứng hàm
- Đau hoặc loét ở phía sau miệng không lành
- Cục u ở cổ
- Có máu trong nước bọt
- Một amidan lớn hơn amidan còn lại
- Đau họng không khỏi
- Khó nói hoặc nhai
- Hôi miệng (chứng hôi miệng).
Những dấu hiệu cảnh báo có thể khác nhau ở mỗi người và không phải lúc nào cũng rõ ràng.
Ung thư amidan khẩu cái sống được bao lâu?
Tương tự như những bệnh ung thư khác, ung thư amidan khẩu cái có mức độ nguy hiểm cao. Bệnh gây tử vong nếu ung thư không được phát hiện sớm và đã lây lan sang những vùng khác của cơ thể.
Nhưng nếu được phát hiện và điều trị trong giai đoạn sớm, tiên lượng của bệnh nhân tương đối tốt, khả năng điều trị khỏi và phục hồi cao.
Dưới đây là tỉ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân bị ung thư amidan khẩu cái (tỉ lệ % của những người bị ung thư amidan còn sống sau 5 năm hoặc lâu hơn khi được chẩn đoán):
- Ung thư giai đoạn đầu chưa lan rộng: Tỉ lệ sống sót sau 5 năm là 85%
- Ung thư đã lan đến các mô, hạch bạch huyết hoặc những cơ quan lân cận: Tỉ lệ sống sót sau 5 năm là 68%
- Ung thư đã di căn đến những bộ phận xa của cơ thể: Tỉ lệ sống sót sau 5 năm là 40%.
Chẩn đoán ung thư amidan khẩu cái
Khi khám, bác sĩ sẽ kiểm tra họng và amidan để tìm kiếm những bất thường. Bác sĩ cũng có thể sờ vào cổ của bạn để xem có hạch to hay không. Đồng thời hỏi về những triệu chứng và tiền sử bệnh.
Nếu có nghi ngờ ung thư amidan khẩu cái, người bệnh sẽ được chỉ định những xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm hình ảnh: Bệnh nhân có thể được chỉ định chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) , chụp PET hoặc chụp MRI (chụp cộng hưởng từ) nếu có nghi ngờ ung thư. Hình ảnh thu được từ những kỹ thuật này có thể giúp phát hiện khối u bất thường và ung thư xâm lấn.
- Sinh thiết: Để xác định chẩn đoán, bác sĩ tiến hành sinh thiết mẫu tế bào bất thường. Trong quy trình này, bác sĩ có thể sinh thiết chọc hút bằng kim nhỏ tại một khối u ở cổ hoặc sinh thiết rạch amidan. Mẫu tế bào bất thường sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra dưới kính hiển vi, phát hiện tế bào ung thư.
- Xét nghiệm máu: Bệnh nhân có thể được xét nghiệm máu để đánh giá tổng thể trước khi điều trị.
Đọc ngay: Chữa Viêm Amidan Như Thế Nào Để An Toàn Và Hiệu Quả?
Điều trị ung thư amidan khẩu cái
Điều trị dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ xâm lấn của ung thư amidan khẩu cái. Dưới đây là những phương pháp thường được áp dụng:
1. Phẫu thuật
Phẫu thuật thường là phương pháp đầu tiên trong điều trị ung thư amidan khẩu cái, có thể được dùng để điều trị tất cả các giai đoạn của bệnh. Mục đích phẫu thuật là loại bỏ càng nhiều ung thư càng tốt.
Hầu hết bệnh nhân bị ung thư chưa xâm lấn được phẫu thuật xuyên miệng. Phương pháp này sử dụng những dụng cụ chuyên dụng để đưa xuyên qua miệng, tiếp cận và loại bỏ khối u ung thư. Thông thường khối u sẽ được cắt bằng tia laser hoặc dụng cụ cắt.
Nếu có khối u ung thư lớn hơn và tế bào ác tính đã lan đến những hạch bạch huyết, bác sĩ tiến hành loại bỏ ung thư thông qua một đường rạch lớn ở cổ.
Sau khi loại bỏ ung thư, bệnh nhân được phẫu thuật tái tạo và phục hồi để phục hồi khả năng nói, nuốt và ăn của người bệnh.
2. Xạ trị
Xạ trị là phương pháp sử dụng chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư, thường là tia X hoặc proton. Phương pháp này có thể được dùng trước khi phẫu thuật để tiêu diệt ung thư hoặc ngăn chúng không phát triển ra ngoài amidan.
Xạ trị cũng có thể được thực hiện sau phẫu thuật để loại bỏ bất kỳ những tế bào bất thường nào còn sót lại. Phương pháp này thường được kết hợp với hóa trị để tăng hiệu quả.
3. Hóa trị
Hóa trị là phương pháp điều trị ung thư được áp dụng phổ biến. Phương pháp này sử dụng một loại thuốc mạnh để tiêu diệt tế bào ung thư.
Trong điều trị ung thư amidan khẩu cái, hóa trị thường được kết hợp với xạ trị để tiêu diệt những tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật. Phương pháp này cũng có thể được thực hiện trước khi phẫu thuật để thu nhỏ khối u.
Đối với ung thư amidan đã lan sang những vùng khác của cơ thể hoặc tái phát, hóa trị sẽ được sử dụng một mình để làm chậm sự phát triển của bệnh. Đồng thời kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Xem thêm: Viêm Amidan Không Sốt Có Thực Sự Nguy Hiểm? Các Biện Pháp Điều Trị
Phòng ngừa bệnh
- Tiêm vắc xin HPV để giảm nguy cơ mắc những bệnh lý liên quan đến virus HPV, bao gồm cả ung thư amidan khẩu cái. Loại vắc xin này nên được tiêm trước 26 tuổi.
- Không hút thuốc lá.
- Hạn chế hoặc không uống rượu. Nếu uống rượu, chỉ nên uống tối đa 2 ly mỗi ngày đối với nam và tối đa 1 ly mỗi ngày đối với phụ nữ.
- Thường xuyên chăm sóc răng miệng, đánh răng mỗi ngày 2 lần và súc miệng với nước muối sinh lý.
- Quan hệ tình dục an toàn, dùng bao cao su và chung thủy với một bạn tình không bị bệnh.
Ung thư amidan khẩu cái là bệnh lý nguy hiểm, cần được khám và điều trị sớm. Bệnh có khả năng gây tử vong cao nếu ung thư đã lây lan sang những bộ phận khác của cơ thể. Vì vậy ngay khi có triệu chứng hoặc dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến bệnh viện để tiến hành khám và chữa trị.
Tham Khảo Thêm:
- Viêm Amidan Có Nổi Hạch Ở Cổ, Có Nguy Hiểm Không
- Viêm Amidan Xơ Teo Là Như Thế Nào