Viêm amidan giả mạc là một bệnh viêm amidan xảy ra do trực khuẩn Corynebacterium diphtheria (Klebs-Loeffler) gây ra. Bệnh khiến amidan sưng đau kèm theo lớp màng dày, màu trắng đục. Điều này gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh.
Viêm amidan giả mạc là gì?
Viêm amidan giả mạc là thuật ngữ chỉ tình trạng amidan sưng viêm kèm theo lớp màng trắng đục, dai và dày bám dính trên thành amidan. Tình trạng này được xem một biến thể của viêm amidan cấp tính, xảy ra trong giai đoạn viêm nặng và rất khó điều trị.
Những người bị viêm amidan giả mạc thường có dấu hiệu sưng đỏ và đau amidan, đau họng, nuốt vướng, lớp màng dày và khó bóc tách. Thông thường người bệnh được dùng kháng sinh điều trị nhiễm trùng, kết hợp bóc tách lớp màng hoặc cắt bỏ ổ viêm.
- Xem Thêm: Tổng Hợp Cách Chữa Trị Viêm Amidan Tại Nhà Hiệu Quả Bạn Nên Biết
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Viêm amidan giả mạc chủ yếu do trực khuẩn Corynebacterium diphtheria (Klebs-Loeffler) gây ra. Đây là một loại vi khuẩn gây bệnh bạch hầu.
Mặc dù ít gặp hơn nhưng bệnh lý này cũng có thể xảy ra do nhiễm một số loại virus và vi khuẩn dưới đây:
- Tụ cầu khuẩn
- Liên cầu khuẩn
- Phế cầu
- Vi khuẩn H. Influenzae
- Virus cúm
- Virus sởi
- Rhinovirus (virus gây cảm lạnh thông thường)
- Adenovirus
Những yếu tố khiến nguy cơ mắc bệnh tăng cao:
- Suy giảm hệ miễn dịch
- Trẻ em
- Trào ngược dạ dày thực quản tái phát nhiều lần
- Cảm lạnh hoặc cảm cúm
- Có các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên nhưng không được điều trị.
Triệu chứng của viêm amidan giả mạc
Tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh, viêm amidan giả mạc có những dấu hiệu và triệu chứng dưới đây:
- Có lớp màng dày màu trắng đục, dai và dính bao phủ amidan, khó bóc tách
- Amidan sưng và đỏ rực
- Đau rát cổ họng
- Kích thích cổ họng, ho khan hoặc ho có đờm
- Khó nuốt
- Nuốt vướng
- Nuốt đau
- Đau tai
- Nhức đầu
- Sốt và ớn lạnh
- Mệt mỏi
- Chán ăn
- Khàn giọng
- Thở khò khè
- Ngủ ngáy
- Chảy nước mũi.
Khi bệnh tiến triển nặng hơn hoặc chuyển sang giai đoạn mãn tính, người bệnh có thể những triệu chứng nghiêm trọng sau:
- Sưng hạch bạch huyết ở góc hàm
- Amidan sưng to, có bề mặt gồ ghề hoặc xù xì và chuyển sang màu đỏ rực như mào gà
- Lớp màng màu trắng đục bao phủ amidan chuyển sang màu vàng hoặc màu xám
- Tích tụ dịch nhiều mủ ở những khe và rãnh của amidan
- Đau nhức các cơ
- Loét nửa mũi
- Tay chân lạnh
- Xanh xao.
Đọc ngay: Viêm Amidan Có Ăn Xôi Được Không? Chuyên Gia Giải Đáp
Biến chứng của viêm amidan giả mạc
Bệnh viêm amidan giả mạc là một biến thể nghiêm trọng của viêm amidan giai đoạn cấp tính. Bệnh gây ra nhiều khó chịu với sự hình thành của lớp màng dày và dai quanh amidan, amidan sưng tấy, đau họng và khó nuốt.
Tuy nhiên những triệu chứng có thể nhanh chóng thuyên giảm khi sớm được khám, chăm sóc và điều trị tích cực. Ngược lại những trường hợp không chữa trị có thể khiến bệnh tiến triển và gặp những biến chứng dưới đây:
- Áp xe quanh amidan
- Nhiễm trùng xoang (viêm xoang)
- Viêm họng bạch hầu
- Viêm thanh quản
- Viêm tai giữa
- Viêm thận
- Thấp tim
- Bệnh Osler
- Tổn thương hoặc liệt các dây thần kinh ở mặt.
Chẩn đoán viêm amidan giả mạc
Quan sát amidan và họng, kiểm tra những triệu chứng lâm sàng (gồm sưng đỏ amidan, đau họng, khó nuốt…) có thể phát hiện nhanh bệnh viêm amidan giả mạc.
Để xác định nguyên nhân gây viêm, bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm kháng nguyên nhanh hoặc nuôi cấy vi khuẩn. Điều này giúp xác định loại vi khuẩn và virus gây nhiễm điều trùng.
- Đọc Thêm: Viêm Amidan Thì Nên Ăn Gì Để Nhanh Khỏi Bệnh
Điều trị viêm amidan giả mạc như thế nào?
Mục tiêu điều trị gồm loại bỏ ổ viêm và lớp màng trắng, chữa khỏi nhiễm trùng và ngăn tái phát. Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định thuốc và một số thủ thuật. Ngoài ra người bệnh nên áp dụng những biện pháp chăm sóc để tăng hiệu quả chữa lành.
1. Thuốc
Dùng thuốc là phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân bị viêm amidan giả mạc. Trong quá trình này, những loại thuốc dưới đây có thể được chỉ định:
- Thuốc kháng sinh
Bệnh nhân bị viêm amidan giả mạc cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh, trong đó Penicilli thường được sử dụng. Thuốc này có tác dụng điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn, ức chế sự lây lan của vi khuẩn sang những vùng lân cận.
Kháng sinh thường được dùng kéo dài 2 tuần. Bệnh nhân cần dùng thuốc theo chỉ định để đảm bảo kết quả điều trị.
- Thuốc giảm đau hạ sốt
Acetaminophen có tác dụng hạ sốt và giảm những cơn đau nhẹ. Thuốc này thường được dùng ở liều 500mg/ lần, cách 6 – 8 giờ.
- Thuốc kháng viêm
Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen thường được sử dụng để chống phù nề, giảm đau và sưng tấy do viêm. Ngoài ra nhóm thuốc này cũng có tác dụng hạ sốt. NSAID cần được dùng theo chỉ định của bác sĩ để tránh những tác dụng ngoại ý.
- Thuốc Meko Coramin
Nếu viêm amidan gây mệt mỏi và suy nhược, thuốc Meko Coramin có thể được chỉ định. Thuốc này thuộc nhóm thuốc tim mạch, có tác dụng dự phòng và điều trị suy hô hấp, suy tuần hoàn dẫn đến khó thở hoặc ngất. Ngoài ra Meko Coramin cũng giúp giảm mệt mỏi và suy nhược cho bệnh nhân.
- Vitamin C
Vitamin C liều cao thường được thêm vào đơn thuốc điều trị viêm amidan giả mạc. Thuốc có tác dụng bổ sung hàm lượng vitamin C cần thiết, cải thiện sức khỏe, chống mệt mỏi và suy nhược. Ngoài ra vitamin C cũng hỗ trợ kháng viêm và giảm đau hiệu quả.
- Tiêm Strychnin chống liệt
Nếu viêm amidan ở mức độ nặng, bệnh nhân có thể được chỉ định tiêm Strychnin chống liệt. Đây là một loại thuốc thuộc nhóm hướng tâm thần. Thuốc có tác dụng dự phòng và điều trị liệt dây thần kinh, bổ trợ thần kinh và cơ.
- Huyết thanh kháng bạch cầu
Tiêm huyết thanh kháng bạch cầu thường chỉ được chỉ định cho những bệnh nhân bị viêm amidan giả mạc thể ác tính. Việc sử dụng có thể giảm độc tố và thúc đẩy quá trình chữa lành amidan.
2. Phẫu thuật
Phẫu thuật được chỉ định khi bệnh viêm amidan giả mạc không được điều trị tốt bằng thuốc. Tùy thuộc vào tình trạng, bác sĩ có thể tiến hành cắt bỏ ổ viêm (cắt amidan) hoặc bóc tách lớp màng. Người bệnh được dùng kháng sinh sau phẫu thuật để đảm bảo khỏi bệnh hoàn toàn.
- Tìm Hiểu Thêm: Amidan Có Nên Cắt Không, Cần Lưu Ý Những Điều Gì
3. Biện pháp chăm sóc
Một số biện pháp chăm sóc có thể hỗ trợ quá trình điều trị và giảm các triệu chứng, bao gồm:
- Súc miệng bằng nước muối
Dùng nước muối pha loãng hoặc nước muối sinh lý 0.9% để súc miệng từ 3 – 4 lần/ ngày. Biện pháp này có tác dụng loại bỏ vi khuẩn, giảm viêm và đau. Từ đó ngăn nhiễm trùng phát triển và làm dịu nhanh các triệu chứng.
Ngoài ra súc miệng bằng nước muối sinh lý còn có tác dụng thúc đẩy quá trình lành lại của các mô. Đồng thời làm loãng dịch nhầy, giảm kích thích và xoa dịu niêm mạc họng. Từ đó giúp giảm ho hiệu quả.
- Ăn uống phù hợp
Những người bị viêm amidan nên ăn thức ăn mềm và lỏng để hạn chế nuốt vướng và đau. Ngoài ra nên thêm ít gia vị khi chế biến. Tránh ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, thức ăn thô cứng và rượu bia. Bởi những loại thực phẩm này có khả năng gây kích ứng cổ họng, tăng viêm và tổn thương cho amidan.
Người bệnh cũng được khuyên uống nhiều nước, ăn uống lành mạnh và đủ dinh dưỡng. Đặc biệt nên tăng cường bổ sung các vitamin và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng, thúc đẩy quá trình chữa lành.
- Ngừng hút thuốc
Loại bỏ thói quen hút thuốc lá. Bởi thuốc lá có thể làm nặng hơn mức độ nghiêm trọng của viêm amidan giả mạc.
Nên xem: Viêm Amidan Gây Khó Thở: Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị
Phòng ngừa bệnh hiệu quả
- Giữ gìn vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Chải răng 2 lần/ ngày, làm sạch răng miệng sau khi ăn xong.
- Thường xuyên súc miệng với nước súc miệng diệt khuẩn hoặc nước muối pha loãng. Điều này giúp tăng hiệu quả loại bỏ vi khuẩn và kháng viêm.
- Mang khẩu trang khi làm việc, đặc biệt là trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi.
- Tránh tiếp xúc gần với những người bị cúm, cảm lạnh hoặc những bệnh lý có thể lây truyền khác.
- Hạn chế uống nước đá hoặc ăn những loại thực phẩm quá lạnh.
- Không sử dụng nguồn nước bị nhiễm bẩn hoặc ăn những loại thực phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Ăn nhiều trái cây, rau tươi, cá, thịt, trứng… để bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin và các khoáng chất. Điều này giúp tăng sức đề kháng, duy trì sức khỏe và khả năng chống bệnh của cơ thể.
- Uống nhiều nước lọc mỗi ngày cũng là cách để làm sạch và giữ ẩm cho cổ họng.
- Nếu có các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, cần điều trị tích cực để giảm nguy cơ viêm nhiễm lây lan và viêm amidan giả mạc.
Bệnh viêm amidan giả mạc không chỉ gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh mà còn làm phát triển những biến chứng nguy cơ. Chính vì vậy việc điều trị sớm là điều cần thiết. Ngoài ra cần điều trị theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo đạt hiệu quả tối đa.
Tham khảo thêm:
- Sau Cắt Amidan Nên Ăn Cháo Gì? Gợi Ý 4 Món Ngon, Dễ Nấu
- Viêm Amidan Có Ăn Xôi Được Không? Chuyên Gia Giải Đáp
