10 bài thuốc chữa đau dạ dày theo Đông y hiệu quả

Điều trị đau dạ dày theo Đông y là giải pháp an toàn, lành tính được áp dụng phổ biến. Tuy nhiên cần căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh để lựa chọn bài thuốc phù hợp. Việc áp dụng sai cách vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nên cần đặc biệt cẩn trọng.

Đau dạ dày theo quan điểm Đông y

Đau dạ dày (đau bao tử) đề cập đến những cơn đau xuất hiện tại vùng thượng vị (vùng bụng nằm ở trên rốn). Cơn đau thường xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị sung huyết hay viêm loét. Đau dạ dày thường đi kèm với một số triệu chứng khác. Điển hình như ợ hơi, ợ nóng, nóng rát thượng vị, buồn nôn, nôn ói, chướng bụng, đầy hơi…

Theo Đông y, bệnh đau dạ dày còn được gọi là chứng “quản vị thống”. Đây cũng chính là cách gọi chung đề cập tới các chứng đau xuất hiện tại vùng thượng vị và trung tiêu.

Nguyên nhân gây ra chứng “quản vị thống” là do thống tắc bất thông. Tình trạng này có liên quan tới bệnh tà phạm vị, can khí phạm vị và tỳ vị hư hàn. Cụ thể như sau:

Đau dạ dày do bệnh tà phạm vị

Trường hợp này, cơn đau có thể kích hoạt do ngoại cảm hàn tà xâm nhập vào Vị. Hoặc cũng có thể là do ăn uống các thức ăn có tính hàn ở trong khiến Vị bị đau. Nhiều trường hợp đau còn do Vị đang bị hư hàn nhưng lại bị hàn tà xâm nhập.

Ăn uống không điều độ, no đói thất thường, ăn nhiều đồ ngọt, thức ăn béo cũng sẽ sinh ra thấp nhiệt ở trong và gây đau. Thức ăn đình trệ tiêu hóa không được cũng gây đau. Hoặc đau cũng có thể do giun gây ra.

Đau dạ dày do can khí phạm vị

Việc lo nghĩ uất ức có thể làm tổn thương can. Can khí không sơ tiết được sẽ phạm đến Vị. Từ đó làm cho Can Vị không điều hòa và khí cơ bị uất trệ gây ra đau.

Ngoài ra, đau còn có thể do khí bị uất hóa thành Hỏa, hỏa uất gây tổn thương phần âm. Từ đó dẫn tới dịch vị bị khô và gây ra đau. Tình trạng đau có xu hướng ngày càng tăng hoặc đau liên miên.

Đau dạ dày do tỳ vị hư hàn

Ở trường hợp này, nguyên nhân thường do lao động quá sức hay no đói thất thường khiến cho Tỳ Vị bị tổn thương. Tỳ dương bất túc nên sẽ phát sinh hàn và gây đau.

Tìm hiểu thêm: Dấu hiệu bệnh đau dạ dày và cách phòng tránh đau dạ dày

10 bài thuốc chữa đau dạ dày theo Đông y hiệu quả

Như đã đề cập, chữa đau dạ dày theo Đông y cần căn cứ vào căn nguyên của bệnh để lựa chọn bài thuốc phù hợp. Điều này giúp đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh các vấn đề rủi ro phát sinh.

Dưới đây là một số bài thuốc Đông y chữa đau dạ dày được áp dụng phổ biến:

1. Chữa đau dạ dày do khí trệ theo Đông y

Đau dạ dày do khí trệ thường gặp trong các trường hợp vừa bị loét dạ dày kết hợp với loét hành tá tràng. Cơn đau thường xảy ra ở vùng thượng vị rồi lan ra sườn và đau xuyên ra vùng lưng. Đi kèm với đó là các triệu chứng cự án, bụng đầy chướng, ợ chua, ợ hơi. Lưỡi đỏ, rêu trắng hay vàng mỏng, mạch huyền.

Với thể bệnh này nên trị theo pháp lý khí, hòa can, sơ can hòa vị, sơ can giải uất. Bài thuốc Gia vị tam hương thang có thể đáp ứng:

• Chuẩn bị: 25g hương phj, 5g mộc hương, 15g hoắc hương, 15g trần bì, 45g tam tiên, 15g phật thủ, 40 – 50g lai phục tử, 10g cam thảo và 10g binh lang.
• Thực hiện: Các nguyên liệu trên cho vào ấm sắc lấy nước uống. Dùng đều đặn 1 thang/ ngày đến khi triệu chứng thuyên giảm.

Ngoài ra, người bệnh có thể gia giảm các vị thuốc tùy theo chứng bệnh:

• Với người tì hư thấp vượng thì gia thêm phục linh và bạch truật.
• Trường hợp tì khí hư thì thêm đảng sâm.
• Nếu trung tiêu hư hàn thì thêm thảo đậu khấu và sa nhân.
• Trường hợp lưỡi chua thì gia thêm ngõa lăng tử.
• Vị nhiệt thì gia thêm hoàng cầm và sinh thạch cao.
• Ăn uống vẫn bình thường thì bỏ tam liên và lai phục tử.
• Trường hợp vô tâm hạ bĩ thì bỏ binh lang phiến.
• Nếu vị âm hư thì cần giảm các vị lý khí 1 cách thích đáng rồi gia thêm thốn đông và thiên hoa phấn.

Tham khảo thêm: Hướng dẫn cách chữa đau dạ dày bằng lá tía tô hiệu quả cao

2. Bài thuốc Đông y chữa đau dạ dày do hỏa uất

Bệnh đau dạ dày do hỏa uất thường gây ra các triệu chứng đau nhiều ở vùng thượng vị, đau nóng rát cự án. Đi kèm với đó là tình trạng khô miệng, đắng miệng, ợ chua. Chất lưỡi đỏ và rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác.

Với thể bệnh này nên điều trị theo pháp sơ can tiết nhiệt với bài thuốc sau:

• Chuẩn bị: 8g sài hồ, 12g bạch thược, 8g chỉ thực, 8g thanh bì, 8g xuyên khung, 4g chích thảo, 12g mai mực, 8g hương phụ và 8g huyền hồ.
• Thực hiện: Cho hết các vị thuốc trên vào ấm. Thêm vào 1 thăng nước và sắc trong 30 phút. Uống đều đặn 1 thang/ ngày cho tới khi các triệu chứng bệnh giảm hẳn.

3. Chữa đau dạ dày do ứ huyết theo Đông y

Trường hợp cơn đau dạ dày liên quan đến ứ huyết thường có đặc trưng là đau dữ dội tại vị trí nhất định. Khi dùng tay ấn vào thì cơn đau tăng lên và khó chịu hơn. Đau dạ dày do ứ huyết được chi làm 2 loại là thực chứng và hư chứng.

• Thực chứng: Các triệu chứng đi kèm là nôn ra máu, đại tiện phân đen, hữu lực, môi đỏ lưỡi đỏ, rêu lưỡi đỏ và mạch huyền sác.
• Hư chứng: Dấu hiệu đặc trưng là sắc mặt xanh nhợt, chân tay lạnh, người mệt. Môi nhạt, chất lưỡi bệu và có điểm ứ huyết, rêu lưỡi nhuận. Mạch tế sác hoặc hư đại.

Có thể điều trị bằng 2 bài thuốc dưới đây:

– Bài thuốc 1: Pháp trị – Bổ huyết chỉ huyết, lương huyết chỉ huyết:

• Chuẩn bị: 16g đẳng sâm, 12g bạch linh, 12g bạch truật, 12g hoàng kỳ, 8g a giao, 6g cam thảo, 10g quy đầu, 6g ngũ vị, 10g xuyên khung, 8g táo nhân, 12g đại táo, 12g bạch thược, 6g trần bì, 4g sinh khương và 12g kỉ tử.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm sắc lấy nước uống. Dùng đều đặn 1 thang/ ngày đến khi triệu chứng giảm hẳn.

– Bài thuốc 2: Pháp trị – Thông lạc hoạt huyết;

• Chuẩn bị: 40g sinh địa, 16g trắc bách diệp, 12g a giao, 12g bồ hoàng, 8g chi tử và 6g cam thảo.
• Thực hiện: Cho hết các vị thuốc trên vào ấm. Thêm vào 1 thăng nước sắc lấy phân nửa. Chia nước sắc làm 3 lần uống/ ngày. Nên duy trì đều đặn 1 thang/ ngày đến khi các triệu chứng thuyên giảm.

Ngoài ra, ở trường hợp này, người bệnh nên kết hợp châm cứu để nhận được hiệu quả tốt hơn. Có thể châm vào các huyệt can du, thái xung, hợp cốc, huyết hải và tỳ do. Còn riêng trường hợp đau dạ dày nôn ra máu thì châm tạm cầm máu tại các huyệt nội quan, cách du, xích trạch và túc tam lý.

4. Bài thuốc chữa đau dạ dày do hư hàn

Tình trạng này thường phổ biến khi hành tá tràng bị loét. Người bệnh hay bị đau vùng thượng bị liên miên, mệt mỏi, nôn nhiều. Rất thích xoa bóp và chườm nóng để cải thiện triệu chứng.

Ngoài ra còn gặp phải một số triệu chứng khác đi kèm. Điển hình như sợ lạnh, chân tay lạnh, đầy bụng, nôn ra nước trong, phân nát có lúc táo. Chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch hư tế.

Cần trị theo phép ôn trung kiện vị với bài thuốc sau:

• Chuẩn bị: 24g bạch thược, 20g lá khôi, 60g hoàng kỳ, 12g cam thảo, 12g sinh khương, 12g quế chi, 4g táo và 50g di đường.
• Thực hiện: Các vị thuốc đem cho hết vào trong ấm. Thêm vào 1 thăng nước sắc trên lửa nhỏ nửa tiếng đồng hồ. Mỗi ngày sắc uống 1 thang thuốc đến khi triệu chứng bệnh giảm hẳn.

Xem thêm: Đau Dạ Dày Thường Đau Ở Vị Trí Nào Và Cách Chữa Hiệu Quả Nhất

5. Chữa đau dạ dày do hàn thấp theo Đông y

Trường hợp do hàn thấp gây ra thì vị quản thường bị đầy và đau khó chịu. Người bệnh luôn cảm thấy ăn không ngon miệng, đầu mình nặng nề, miệng dịch nhớt.

Đi kèm với đó là các triệu chứng đại tiện lỏng nhão hoặc tiết tả, mạch nhu, rêu lưỡi trắng nhớt. Nếu ăn nhiều đồ sống lạnh thì trung dương sẽ bị dồn ép, tỳ không vận hóa khiến cho triệu chứng nặng nề thêm.

Điều trị đau dạ dày do hàn thấp cần dùng phép trị kiện tỳ hóa thấp với bài thuốc Vị linh thang:

• Chuẩn bị: 12g trạch tả, 8g bạch truật, 12g xương truật, 8g phục linh, 8g trư linh, 5 nhát sinh khương, 4g cam thảo, 10g hậu phác, 6g tang bì và 4g nhục quế.
• Thực hiện: Cho các vị thuốc đã chuẩn bị vào ấm. Thêm vào 1 thăng nước sắc trên lửa nhỏ đến khi còn khoảng 300ml. Loại bỏ bã thuốc, chia đều nước sắc thành 3 lần uống/ ngày. Sắc uống đều đặn 1 thang/ ngày đến khi triệu chứng thuyên giảm.

6. Bài Thuốc trị tì vị hư hàn theo Đông Y

Đây là bài thuốc Đông y trị chứng đau dạ dày do tì vị hư hàn gây ra với những biểu hiện chính như đau vùng thượng vị, chán ăn, chướng bụng, đầy hơi, lưỡi nhợt nhạt, xuất hiện rêu trắng,… Bài thuốc tác động theo cơ chế đi thẳng vào nguyên nhân gây ra bệnh, tiêu diệt các tác nhân, từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh. 

Với bài thuốc này, người bệnh có thể thực hiện theo hướng dẫn dưới đây:

• Chuẩn bị: 8g trần bì, 8g bán hạ, 4g mộc hương, 4g sa nhân, 4g cam thảo, 4g gừng khô, 12g đảng sâm, 12g bạch truật, 12g bạch linh, 12g hương phụ.
• Thực hiện: Sắc thuốc làm 2 lần nước. Ở lần đầu tiên, cho toàn bộ các vị thuốc đã chuẩn bị kể trên vào nồi, đổ thêm 4 bát nước nhỏ rồi sắc nhỏ lửa. Sắc cho tới khi trong nồi còn khoảng 2 bát nước thì dừng lại, chắt lấy nước ra. Tiếp tới lần 2 thì cho thêm 3 bát nước nhỏ vào nồi cùng bã thuốc vừa sắc, rồi sắc nhỏ lửa tương tự lần đầu, đến khi trong nồi còn lại 1/2 bát nước thì dừng lại. Bạn đem nước thuốc của 2 lần sắc trộn lẫn vào nhau rồi chia thành 3 phần đều nhau. Lấy nước này uống vào 3 thời điểm sáng – trưa – chiều trong ngày.

Với bài thuốc trị tì vị hư hàn kể trên, người bệnh nên kiên trì sử dụng với liệu trình từ 15 đến 20 ngày liên tục để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Chuyên gia chia sẻ:

• Đau Dạ Dày Nên Làm Gì Để Giảm Đau – Gợi Ý 8 Cách Giảm Đau Nhanh

7. Bài thuốc trị đau dạ dày theo Đông y nhóm hoả uất

Bài thuốc tiếp theo là một trong những bài thuốc Đông y trị chứng đau dạ dày, tá tràng với nhóm hỏa uất được sử dụng khá phổ biến. Ngoài ra, nó còn có công dụng giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc, làm dịu các cơn đau dạ dày một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đồng thời mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời khác cho các cơ quan nội tạng khác trên cơ thể.

Với bài thuốc này, người bệnh bị đau dạ dày, tá tràng có thể thực hiện theo phương pháp sau đây:

• Chuẩn bị: 20g thược dược, 20g đan bì, 20g chi tử, 16g trạch tả, 12g bối mẫu, 10g trần bì, 8g thanh bì.
• Thực hiện: Đầu tiên, bạn đem thược dược tẩm với giấm rồi sao cho vàng, rồi cho cùng các vị thuốc kể trên vào nồi cùng với 1,7 lít nước, đun nhỏ lửa. Sắc đều lửa liên tục cho tới khi trong nồi còn lại khoảng 250ml nước thì tắt bếp. Đem nước thuốc thu được chia làm 5 phần và uống cách nhau trong ngày. Người bệnh kiên trì uống bài thuốc này trong khoảng 10 – 15 ngày sẽ thấy các triệu chứng đau dạ dày thuyên giảm rõ rệt hoặc biến mất hoàn toàn.

8. Bài thuốc Đông y trị can vị có khí trệ 

Đây được xem là bài thuốc trị đau dạ dày do can vị có khí trên vô cùng hiệu quả. Nếu người bệnh có các dấu hiệu như đau tại vùng thượng vị, cơn đau càng dữ dội khi ăn uống, kèm theo các triệu chứng ợ hơi, ợ chua nhiều thì nên tham khảo bài thuốc này. Chưa hết, bài thuốc còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thanh lọc cơ thể, bồi bổ cơ thể và cải thiện chức năng của nhiều tạng phủ khác.

Bài thuốc Đông y trị can vị có khí trệ dùng để chữa đau dạ dày được thực hiện như sau:

• Chuẩn bị: 4g cam thảo, 10g xuyên luyên tử, 12g tô nganh, 12g chỉ xác, 12g sài hồ, 12g bạch thược, 12g bạch linh, 12g diên hồ.
• Thực hiện: Cho toàn bộ các vị thuốc kể trên vào nồi cùng với khoảng 1 lít nước, sắc nhỏ lửa cho tới khi nước trong nồi cạn còn khoảng 200ml thì dừng lại. Bạn chắt lấy nước và dùng để uống hàng ngày. Sau khoảng 3 ngày uống các triệu chứng sẽ dần thuyên giảm, để đạt được hiệu quả tối đa thì người bệnh nên kiên trì sử dụng liên tục trong khoảng 10  đến 15 ngày.

9.  Bài thuốc Đông y trị đau dạ dày kèm trào ngược dạ dày

Đây là bài thuốc phù hợp với những người bị đau dạ dày, kèm theo chứng trào ngược dạ dày, đồng thời xuất hiện thêm một số triệu chứng như miệng đắng, cảm giác khó chịu, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn mửa… Bài thuốc này không chỉ giúp điều trị triệt để các cơn đau dạ dày dai dẳng mà còn có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh một cách hiệu quả.

Để sử dụng bài thuốc trên, người bệnh có thể thực hiện theo chỉ dẫn sau đây:

• Chuẩn bị: 12g hương phụ, 12g ô dược, 8g sa nhân, 12g trần bì, 12g cam thảo, 12g diên hồ sách.
• Thực hiện: Cho toàn bộ các vị thuốc trên vào nồi kèm theo khoảng 1,5 lít nước rồi sắc nhỏ lửa cho tới khi trong nồi còn lại khoảng 200ml nước thì dừng lại. Lọc bỏ bã, lấy phần nước thuốc rồi chia đều thành 4 phần dùng để uống cách nhau trong ngày. Người bệnh kiên trì sử dụng phương pháp này trong khoảng 2 tuần sẽ thấy chứng đau dạ dày, trào ngược dạ dày cùng một số biểu hiện khác thuyên giảm rõ rệt.

10. Bài thuốc Đông y trị đau dạ dày dạng bột

Bài thuốc này được xem là giải pháp hữu hiệu để trị bệnh đau dạ dày, đồng thời vô cùng tiện lợi đối với những người thường xuyên bận rộn, không có thời gian để đun sắc thuốc. Bởi bài thuốc này được sử dụng theo dạng bột pha cùng nước để uống rất tiện lợi và dễ thực hiện. Chưa hết, nếu sử dụng thường xuyên, nó còn mang lại hiệu quả thanh nhiệt, giải độc, vô cùng tốt cho sức khỏe tổng thể.

Người bệnh bị đau dạ dày có thể thực hiện theo các hướng dẫn chi tiết sau đây:

• Chuẩn bị: 48g ngũ linh chi, 50g bổ hoàng.
• Thực hiện: Đem cả hai vị thuốc trên nghiền thành bột mịn rồi trộn chung với nhau cho thật đều, bỏ vào trong lọ đựng kín nắp để dùng dần. Hàng ngày sử dụng  15g pha cùng nước ấm để uống, mỗi ngày uống 4 lần cách nhau.

Có thể bạn quan tâm: 11 Bài thuốc dân gian chữa đau dạ dày bằng cây thuốc Nam

Lưu ý khi chữa đau dạ dày theo Đông y

Chữa đau dạ dày theo Đông y có thể giúp hỗ trợ cải thiện cơn đau và các triệu chứng đi kèm. Đồng thời hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và bồi bổ cơ thể.

Tuy nhiên, để việc điều trị nhận được kết quả tốt, người bệnh cần lưu ý đến một số vấn đề sau đây:

• Trước khi áp dụng các bài thuốc Đông y chữa đau dạ dày, nên thăm khám để được bác sĩ chỉ ra căn nguyên của bệnh và đánh giá mức độ bệnh tình. Đây cũng chính là cơ sở giúp người bệnh lựa chọn bài thuốc phù hợp.
• Trường hợp bị đau dạ dày ở mức độ nặng, cơn đau thường xuyên bùng phát kèm theo nhiều triệu chứng nghiêm trọng thì nên can thiệp điều trị y tế. Ngoài giúp kiểm soát nhanh triệu chứng thì còn ngăn ngừa phát sinh các biến chứng nguy hiểm.
• Các bài thuốc Đông y mặc dù lành tính nhưng có tác dụng chậm. Điều này đòi hỏi người bệnh phải kiên trì khi áp dụng để nhận được kết quả đúng mong đợi.
• Với các trường hợp dùng thuốc Đông y dài ngày nhưng bệnh lý không cải thiện thì nên trao đổi với thầy thuốc để được điều chỉnh bài thuốc phù hợp hơn.
• Thuốc Đông y mặc dù được đánh giá là tương đối an toàn nhưng người bệnh vẫn nên cẩn trọng. Trường hợp gặp các vấn đề rủi ro hay tác dụng phụ khi điều trị cần báo ngay cho bác sĩ để được can thiệp xử lý kịp thời.
• Tuyệt đối tránh tùy ý kết hợp thuốc Tây với các bài thuốc Đông y. Thực tế, nhiều bệnh nhân lầm tưởng việc kết hợp này sẽ làm tăng hiệu quả điều trị. Tuy nhiên tình trạng này có thể gây ra tương tác. Từ đó làm phát sinh nhiều rủi ro và tác dụng ngoại ý.
• Trẻ nhỏ, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai hay đang nuôi con bú cần cẩn trọng khi chữa đau dạ dày theo Đông y. Hãy tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ chuyên khoa trước khi áp dụng bất cứ bài thuốc nào.
• Ngoài việc điều trị bằng thuốc Đông y, người bị đau dạ dày nên kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và sinh hoạt điều độ. Bởi đây là những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng tới tiến triển của bệnh.

Bài thuốc đã tổng hợp các thông tin cần biết về phương pháp chữa đau dạ dày theo Đông y. Mong rằng, người bệnh có thể hiểu rõ những ưu và nhược điểm của phương pháp này. Đồng thời lựa chọn được bài thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý.

Có thể bạn quan tâm:

• Đau dạ dày có được uống thuốc giảm đau không? (Paracetamol, efferalgan)
• Top 20+ bài thuốc dân gian chữa đau dạ dày hiệu quả