Bác sĩ chia sẻ cách phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng

Cần phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng để có những phương pháp điều trị phù hợp. Đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau. Tuy nhiên một số triệu chứng tương tự có thể gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Thế nào là viêm xoang và viêm mũi dị ứng?

Viêm xoang và viêm mũi dị ứng đều là những bệnh lý tai mũi họng thường gặp. Do có một số triệu chứng tương tự nên hai bệnh lý này dễ bị nhầm lẫn với nhau. Mặt khác, viêm mũi dị ứng kéo dài là nguyên nhân phổ biến của bệnh viêm xoang.

Trước khi phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng, bạn cần hiểu hơn về hai bệnh lý này.

• Viêm xoang

Viêm xoang (viêm mũi xoang) là tình trạng viêm nhiễm các mô trong xoang gần mũi. Bệnh xảy ra khi niêm mạc xoang bị kích ứng hoặc viêm do nhiễm trùng và viêm mũi dị ứng kéo dài.

Xoang thường chứa đầy không khí. Lớp niêm mạc của chúng có chức năng làm ẩm và làm ấm không khí trước vào phổi. Tuy nhiên nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm hoặc virus có thể gây kích ứng, khiến các mô trong xoang sưng tấy, bị tắc và chứa đầy chất lỏng.

Việc ứ đọng chất lỏng trong hốc xoang làm tăng áp lực và gây đau ở mặt, đau đầu, nghẹt mũi, chảy nước mũi sau và nhiều triệu chứng khác. Khi không được điều trị, viêm xoang có thể gây ra những biến chứng cho tai, mắt, nội sọ. Trong nhiều trường hợp, viêm xoang do nấm đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

• Viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng còn được gọi là sốt cỏ khô. Đây là một phản ứng dị ứng với chất gây dị ứng hoặc kích ứng trong không khí. Đối với hầu hết mọi người, chất gây dị ứng là vô hại. Tuy nhiên ở những người bị viêm mũi dị ứng, phản ứng dị ứng kèm theo nhiều triệu chứng có thể xảy ra ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân. Chẳng hạn như:

• • Phấn hoa
  • Lông thú cưng
  • Nấm móc
  • Mạt bụi
  • Côn trùng…

Khi hít phải những chất gây dị ứng bằng miệng hoặc mũi, cơ thể giải phóng histamine. Đây là một chất hóa học tự nhiên trong cơ thể. Chất này gây ra những phản ứng dị ứng trong cơ thể và dẫn đến các triệu chứng khó chịu, bao gồm nghẹt mũi, hắt hơi, ngứa mũi và đau họng.

Tìm hiểu thêm: Ngứa Mũi Hắt Xì Liên Tục Là Bị Bệnh Gì? Cách Điều Trị Và Phòng Ngừa

Phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng

Việc hiểu rõ, phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng có thể giúp đánh giá tình trạng, áp dụng những cách chăm sóc và điều trị thích hợp. Dưới đây là một số thông tin quan trọng giúp bạn phân biệt dễ dàng:

1. Phân loại

+ Viêm xoang

• Viêm xoang cấp: Viêm xoang cấp thường do virus gây cảm lạnh thông thường. Bệnh có các triệu chứng kéo dài dưới 4 tuần, gồm: Nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau hoặc tăng áp lực vùng mặt, giảm khứu giác.
• Viêm xoang bán cấp: Kéo dài từ 4 đến 12 tuần.
• Viêm xoang cấp tính tái phát: Tái phát trở lại hơn 4 lần/ năm. Mỗi lần kéo dài dưới 2 tuần.
• Viêm xoang mãn tính: Kéo dài ít nhất 12 tuần. Khác với viêm xoang cấp, viêm xoang mãn tính thường liên quan đến vi khuẩn.

Phân loại dựa trên nguyên nhân:

• Viêm xoang do nấm (ít gặp hơn so với viêm do vi khuẩn và virus)
• Viêm xoang do vi khuẩn
• Viêm xoang do virus

+ Viêm mũi dị ứng

• Viêm mũi dị ứng theo mùa (thời tiết): Thường xảy ra vào mùa xuân và mùa thu. Viêm mũi dị ứng thời tiết chủ yếu xảy ra khi cơ thể có phản ứng dị ứng với các dị nguyên ngoài trời, chẳng hạn như phân hoa.
• Viêm mũi dị ứng lâu năm: Phản ứng dị ứng có thể xảy ra lâu năm hoặc xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Thông thường, những triệu chứng sẽ xuất hiện khi người bệnh tiếp xúc với những chất trong nhà, chẳng hạn như vẩy da thú cưng và mạt bụi.

Đọc thêm: Bị Viêm Xoang Nặng Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Cách Điều Trị Dứt Điểm

2. Nguyên nhân

+ Viêm xoang

Nguyên nhân phổ biến:

• Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm
• Viêm mũi dị ứng kéo dài
• Cấu trúc mũi bất thường, chẳng hạn như lệch vách ngăn mũi và polyp mũi xoang

+ Viêm mũi dị ứng

Cơ thể giải phóng histamin khi tiếp xúc với những chất gây dị ứng. Đây là một chất hóa học tự nhiên, được sản sinh để bảo vệ cơ thể khỏi chất gây dị ứng. Tuy nhiên histamin có thể gây ra những triệu chứng của viêm mũi dị ứng.

Những tác nhân gây dị ứng phổ biến gồm:

• Cỏ phấn hoa
• Phấn hoa
• Lông động vật
• Nước bọt mèo
• Mạt bụi

Yếu tố nguy cơ:

• Tiền sử gia đình bị dị ứng
• Bị hen suyễn hoặc chàm dị ứng
• Các yếu tố bên ngoài như nhiệt độ lạnh, độ ẩm, khói thuốc lá, hóa chất, nước hoa…

3. Triệu chứng

Cả viêm xoang và viêm mũi dị ứng đều có triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi và ngứa mũi. Nếu bị viêm xoang do dị ứng, một sô triệu chứng khác của dị ứng cũng có thể xảy ra đồng thời. Điều này thường dẫn đến sự nhầm lẫn.

Dưới đây là các triệu chứng thường gặp nhất:

+ Viêm xoang

• Áp lực lên mặt, đặc biệt là trán, mắt và xung quanh mũi
• Đau mặt
• Nhức đầu
• Chảy dịch mũi sau
• Nghẹt mũi
• Chảy nước mũi với chất nhầy màu xanh lá cây hoặc màu vàng
• Tăng áp lực hoặc đau ở tai
• Sốt
• Hôi miệng
• Có vị khó chịu trong miệng
• Tăng áp lực hoặc đau răng
• Ho
• Đau đầu
• Mệt mỏi

Đọc thêm: Viêm Xoang Gây Đau Viêm Họng Có Nguy Hiểm Không? Cách Điều Trị

+ Viêm mũi dị ứng

• Hắt xì
• Sổ mũi
• Nghẹt mũi
• Ngứa mũi
• Ho
• Đau hoặc ngứa cổ họng
• Chảy nước mắt
• Ngứa mắt
• Đau đầu thường xuyên
• Có quầng thâm dưới mắt
• Các triệu chứng kiểu chàm như da cực kỳ khô và ngứa, đôi khi phồng rộp và chảy nước
• Phát ban
• Mệt mỏi.

4. Mức độ nghiêm trọng

So với viêm mũi dị ứng, viêm xoang có mức độ nghiêm trọng hơn. Khi không được điều trị, nhiễm trùng trong xoang có thể gây ra nhiều biến chứng và đe dọa đến tính mạng.

+ Biến chứng của viêm xoang

• Ở mắt: Viêm túi lệ, áp xe mí mắt, viêm tấy tổ chức hốc mắt, viêm dây thần kinh thị giác sau nhã cầu
• Nội sọ: Viêm màng não, áp xe trong não
• Ở tai: Viêm tai giữa, thủng màng nhĩ và điếc tai
• Ở mạch máu: Huyết khối xoang hang, nhiễm trùng huyết
• Ở thần kinh: Liệt dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh khứu giác và thị giác
• Ở xương: Viêm tủy xương
• Ở mũi: Lệch vách ngăn mũi
• Tử vong (hiếm gặp): Bệnh nhân tử vong chủ yếu liên quan đến viêm xoang do nấm và biến chứng nội sọ

+ Biến chứng của viêm mũi dị ứng

• Niêm mạc mũi thoái hoá hoặc phù nề dẫn đến tắc mũi
• Viêm xoang
• Cuốn mũi quá phát
• Viêm họng
• Viêm phế quản do nghẹt mũi
• Viêm tai giữa
• Viêm loét vùng tiền đình mũi

5. Khả năng lây nhiễm

Viêm mũi dị ứng không lây nhiễm. Tuy nhiên bệnh có tính di truyền. Điều này có nghĩa những người có tiền sử gia đình bị ứng sẽ có nguy cơ cao hơn.

Về cơ bản, bệnh viêm xoang không lây nhiễm. Tuy nhiên các nguyên nhân gây bệnh gồm vi khuẩn và virus có khả năng lây nhiễm thông qua tiếp xúc, hít phải giọt bắt khi ho hoặc hắt hơi.

Xem chi tiết: Bệnh Viêm Xoang Có Lây Không? Lây Qua Đường Nào? Cách Phòng Ngừa

6. Chẩn đoán

+ Viêm xoang

Viêm xoang thường được chẩn đoán thông qua kiểm tra triệu chứng, nội soi mũi và chụp cắt lớp vi tính. Nhiều trường hợp được xét nghiệm dịch mũi, thử nghiệm dị ứng hoặc sinh thiết để tìm ra nguyên nhân.

+ Viêm mũi dị ứng

Chẩn đoán viêm mũi dị ứng chủ yếu thông qua triệu chứng và thử nghiệm lẩy da.

7. Khả năng điều trị

+ Viêm xoang

Có khả năng chữa khỏi viêm xoang cấp và bán cấp.

+ Viêm mũi dị ứng

Không có khả năng chữa khỏi. Những phương pháp chỉ giúp hạn chế các triệu chứng của bệnh.

Có thể bạn quan tâm: Cách Chữa Viêm Mũi Dị Ứng Và Những Lưu Ý Cần Thiết

Điều trị viêm xoang và viêm mũi dị ứng

Cả viêm xoang và viêm mũi dị ứng đều có đáp ứng tốt với thuốc. Thông thường các thuốc sẽ được chỉ định với loại và liều lượng thích hợp, kết hợp các biện pháp chăm sóc và dự phòng tại nhà. Nếu bị viêm xoang nặng, phẫu thuật có thể cần thiết.

1. Điều trị viêm xoang

Những phương pháp thường được sử dụng trong điều trị viêm xoang.

+ Thuốc

Các thuốc được chỉ định dựa trên nguyên nhân gây viêm xoang và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

• Thuốc kháng sinh: Đây là thuốc trị viêm xoang do vi khuẩn. Những loại tốt nhất gồm Amoxicilin, Doxycyclin, Clindamycin…
• Thuốc kháng nấm: Dùng để khắc phục viêm xoang do nấm.
• Thuốc thông mũi: Dùng để giảm nghẹt mũi và xoang. Thuốc thông mũi có thể được dùng ở dạng uống hoặc điều trị tại chỗ. Thuốc này không được dùng dài hơn 3 – 5 ngày để tránh tăng tắc nghẽn.
• Thuốc kháng histamin: Được dùng để điều trị dị ứng và các triệu chứng liên quan. Người bệnh có thể được dùng thuốc xịt kháng histamine tại chỗ hoặc thuốc uống.
• Thuốc giảm đau: Thuốc Acetaminophen hoặc Ibuprofen thường được sử dụng để giảm đau do nhiễm trùng xoang gây ra.
• Thuốc xịt mũi steroid theo toa: Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid được dùng để giảm viêm tại chỗ, giảm đau và sưng tấy niêm mạc.
• Thuốc đối kháng leukotriene: Thuốc này được dùng để ngăn ngừa hoặc làm giảm những vấn đề hô hấp liên quan đến dị ứng.

Thuốc trị viêm xoang cần được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

+ Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định để điều trị những vấn đề về cấu trúc, nhiễm nấm hoặc polyp. Một số lựa chọn:

• Cắt polyp
• Loại bỏ hoàn toàn ổ viêm nhiễm, các mô tổn thương nặng và không thể phục hồi
• Điều chỉnh vách ngăn mũi.

+ Chăm sóc tại nhà

Những cách chữa viêm xoang tại nhà có thể mang đến nhiều lợi ích, giúp làm sạch mũi xoang và giảm các triệu chứng.

• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
• Chườm ấm lên mũi và xoang
• Hít hơi nước khi xông mũi hoặc tắm nước ấm để làm ấm và làm ẩm mũi xoang
• Uống nhiều nước
• Dùng máy tạo độ ẩm trong phòng.

2. Điều trị viêm mũi dị ứng

Bệnh viêm mũi dị ứng chủ yếu được dùng thuốc để giảm phản ứng dị ứng và các triệu chứng. Một số trường hợp được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch.

+ Thuốc

Các thuốc thường dùng trong điều trị viêm mũi dị ứng gồm:

• Thuốc kháng histamin: Được dùng để ngăn chặn phản ứng dị ứng và các triệu chứng liên quan như nghẹt mũi, hắt hơi, sổ mũi…
• Thuốc thông mũi: Thuốc thông mũi được sử dụng để giảm nghẹt mũi và xoang. Thuốc này có thể được dùng ở dạng thuốc xịt mũi, viên uống hoặc chất lỏng.
• Thuốc xịt mũi corticosteroid: Bệnh nhân được dùng thuốc xịt mũi corticosteroid để giảm viêm và điều trị các triệu chứng của viêm mũi dị ứng.
• Thuốc nhỏ mắt và nhỏ mũi: Thuốc này được dùng để giảm ngứa.
• Chất ức chế leukotriene: Đôi khi người bệnh được dùng chất ức chế leukotriene để ngăn ngừa và làm giảm những vấn đề hô hấp do dị ứng.

+ Liệu pháp miễn dịch

Nếu bị dị ứng nghiêm trọng, người bệnh sẽ được yêu cầu tiêm phòng dị ứng (liệu pháp miễn dịch). Phương pháp này giúp cơ thể học cách thích ứng và chịu đựng những chất gây dị ứng.

Trong khi điều trị, người bệnh được tiêm một loạt mũi tiêm chứa một lượng nhỏ chất gây dị ứng. Liều lượng chất gây dị ứng được tăng lên ở mỗi mũi tiêm. Sau một thời gian, hệ miễn dịch sẽ thích nghi, ngừng phát động phản ứng và phát triển khả năng miễn dịch đối với những chất gây dị ứng.

ĐỪNG BỎ LỠ: TOP 10 Thuốc Xịt Chữa Viêm Mũi Dị Ứng Phổ Biến Nhất Hiện Nay

Phòng ngừa viêm xoang và viêm mũi dị ứng

+ Viêm xoang

Viêm xoang có thể được ngăn ngừa bằng những biện pháp sau:

• Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Ngăn ngừa dị ứng gây viêm xoang bằng cách tiêm phòng dị ứng, dùng thuốc và tránh những tác nhân gây dị ứng.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với những người bị cúm, nhiễm các loại vi khuẩn có thể lây truyền qua đường hô hấp.
• Mang khẩu trang khi đến nơi công cộng hoặc đông người.
• Bỏ hút thuốc lá và tránh hít khói thuốc.
• Nếu có nhiễm trùng, cần điều trị tích cực để ngăn ngừa viêm nhiễm ảnh hưởng đến mũi xoang.
• Tăng cường sức đề kháng và khả năng chống bệnh để phòng ngừa nhiễm trùng và viêm xoang. Nên tập thể dục đều đặn, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất từ thực đơn ăn uống lành mạnh.

+ Viêm mũi dị ứng

Không có cách ngăn ngừa viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên tránh tiếp xúc với tác nhân và thay đổi lối sống có thể giúp ngăn ngừa những đợt bùng phát.

• Tránh tiếp xúc với dị nguyên.
• Nên đóng cửa sổ vào mùa xuân, mùa hè và đầu mùa thu.
• Mang khẩu trang khi ra ngoài.
• Thường xuyên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
• Sử dụng vải phủ chống mạt bụi để bao bọc niệm và gối.
• Tạo không gian riêng cho vật nuôi. Giữ cho vật nuôi tránh xa giường và không gian trong phòng ngủ.
• Dùng máy điều hòa không khí và bộ lọc trong máy hút bụi. Điều này giúp làm sạch không khí, làm giảm lượng chất gây dị ứng trong phòng.
• Tránh chạm tay vào mặt, đồng thời không dụi mắt và mũi.
• Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với thú cưng.
• Đội mũ và đeo kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi phấn hoa.
• Thay quần áo sau khi ra ngoài và vào trong nhà.

Việc nắm rõ thông tin, phân biệt viêm xoang và viêm mũi dị ứng có thể giúp đánh giá tình trạng và định hướng điều trị. Mặc dù có một số triệu chứng tương tự nhưng viêm xoang có cơ chế bệnh sinh, mức độ nghiêm trọng và hướng điều trị khác với viêm mũi dị ứng. Tốt nhất nên khám và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và được hướng dẫn chi tiết hơn.

Tham khảo thêm:

• Bị Viêm Xoang Có Gây Chóng Mặt Không? Cách Điều Trị Dứt Điểm
• Danh Sách TOP 5 Địa Chỉ Khám Chữa Viêm Xoang Ở TPHCM Chất Lượng Hàng Đầu