Vảy nến đồng tiền là một thể rất điển hình và phổ biến của bệnh vảy nến. Thể bệnh này gây ra các tổn thương có hình dạng đặc trưng, trông giống như đồng tiền và gây ngứa ngáy. Việc điều trị bằng thuốc kết hợp với chăm sóc tốt tại nhà sẽ giúp kiểm soát nhanh tiến triển của bệnh.
Vảy nến đồng tiền là bệnh gì? Nguyên nhân và dấu hiệu
Vảy nến đồng tiền là một thể lâm sàng điển hình và phổ biến của bệnh vảy nến. Đặc trưng của thể bệnh này là gây ra các tổn thương có hình dạng giống như đồng tiền với kích thước giao đồng từ 1 – 4cm.
Tổn thương có thể phát triển thành vài ba chục đám hay nhiều hơn. Chúng mọc rải rác khắp cơ thể và có xu hướng phát triển dai dẳng, mãn tính. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho việc kiểm soát và điều trị bệnh.
Ngoài gây tổn thương trên da, khiến da khô ráp, bong tróc thì bệnh còn gây ngứa. Tình trạng ngứa nhẹ hay dữ dội còn tùy thuộc vào mức độ bệnh và cơ địa của từng cá thể. Trong trường hợp ngứa ngáy nhiều có thể kích hoạt phản ứng cào gãi và làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng.
1. Nguyên nhân gây bệnh
Hiện nay nguyên nhân gây bệnh vảy nến nói chung và vảy nến đồng tiền nói riêng vẫn chưa được các nhà khoa học xác định rõ ràng. Tuy nhiên, kết quả của nhiều nghiên cứu cho thấy, cơ chế bệnh sinh có liên quan tới yếu tố gen di truyền và rối loạn hoạt động miễn dịch.
Ngoài ra, một số yếu tố nội sinh và ngoại sinh khác có thể cộng hưởng, kích hoạt gen gây bệnh và hệ miễn dịch. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh vảy nến đồng tiền. Các yếu tố được nhắc đến có thể bao gồm:
- Căng thẳng thần kinh: Những người bị vảy nến đồng tiền nói riêng và vảy nến nói chung thường thuộc tuýp thần kinh dễ bị kích thích, hay lo lắng. Tình trạng này có thể làm nghiêm trọng hóa mức độ tổn thương trên da và khiến bệnh có xu hướng bùng phát mạnh.
- Nhiễm trùng: Vảy nến đồng tiền có thể bùng phát mạnh khi có tình trạng nhiễm khuẩn khu trú tại đường hô hấp trên. Điển hình như viêm họng, viêm amidan… Các chuyên gia cho biết, nhiễm trùng do virus ARN hay do liên cầu có men sao mã ngược đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh.
- Rối loạn chuyển hóa trên da: Kết quả nghiên cứu mô bệnh học cho thấy, vùng da bị vảy nến đồng tiền có chỉ số sử dụng oxy hóa cao hơn đến 400% so với các vùng da khỏe mạnh. Tình trạng này có thể kích thích hoạt động gián phân. Đồng thời tổng hợp ADN ở lớp đáy tăng lên hơn 8 lần. Từ đó dẫn tới tình trạng rối loạn tạo sừng và làm phát sinh các triệu chứng bệnh.
- Chấn thương cơ học: Có tới khoảng 14% các trường hợp bị mắc bệnh có liên quan tới chấn thương cơ học. Nhất là các hoạt động cào gãi, chà xát hay ma sát trên da.
Ngoài các yếu tố trên, một số yếu tố khác cũng có thể tham gia vào quá trình kích hoạt bệnh. Điển hình như suy giảm miễn dịch, rối loạn chuyển hóa đường đạm, thể trạng suy nhược, rối loạn nội tiết tố…
Đọc thêm: Bệnh Vảy Nến Có Lây Không? Có Di Truyền Không? Giải Đáp Cho Bạn
2. Dấu hiệu nhận biết
Hình thái tổn thương của bệnh vảy nến đồng tiền có thể đặc trưng hơn các thể vảy nến lâm sàng khác. Bạn có thể nhận biết thông qua một số dấu hiệu dưới đây:
- Hình dạng tổn thương có hình tròn giống như đồng xu với kích thước giao động từ 1 – 4cm. Một số đám tổn thương có thể lớn hơn 10cm.
- Trên bề mặt vùng da bệnh thường xuất hiện các đốm đỏ có xu hướng dày sừng. Các đốm này sẽ chuyển dần sang màu trắng bạc hay hơi hồng và có bong tróc vảy.
- Tổn thương đôi khi tập trung thành từng đám có vài đốm nhưng cũng có thể ảnh hưởng trên phạm vi rộng với vài chục đốm hoặc nhiều hơn.
- Đa phần các trường hợp vảy nến đồng tiền đều gây ngứa từ nhẹ cho tới dữ dội. Cơn ngứa ảnh hưởng nhiều hơn vào ban đêm gây mất ngủ, ngủ không ngon giấc.
- Một số trường hợp, tổn thương có thể tiết chất lỏng. Sau 1 thời gian sẽ đóng thành vảy và có nguy cơ viêm nhiễm cao.
- Tổn thương có thể ảnh hưởng đến bất cứ vùng da nào, khác nhau ở từng người bệnh. Phổ biến nhất là ở cánh tay, đầu gối, mặt và xương cùng.
Trong một số trường hợp, vảy nến đồng tiền có thể xảy ra cùng lúc với một số thể lâm sàng khác của bệnh vảy nến. Điển hình như vảy nến da đầu, vảy nến móng tay hay viêm khớp vảy nến. Chính vì vậy mà triệu chứng có thể khác nhau tùy từng trường hợp và mức độ phát triển của bệnh.
Đọc thêm: Bị vảy nến toàn thân phải làm sao? Chuyên gia giải đáp
Chẩn đoán bệnh vảy nến đồng tiền
Bệnh vảy nến nói chung và vảy nến đồng tiền nói riêng rất dễ bị nhầm lẫn với một số tình trạng da liễu khác như viêm da tróc vảy, bệnh chàm, viêm da cơ địa… Chính vì vậy mà bác sĩ cần tiến hành chẩn đoán xác định bệnh trước khi đưa ra định hướng điều trị.
Trước hết, cần thăm khám lâm sàng dựa vào hình thái và mức độ tổn thương da, triệu chứng đi kèm. Đồng thời người bệnh cũng có thể được hỏi về tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình.
Sau đó, một số xét nghiệm cận lâm sàng có thể được bác sĩ yêu cầu để giúp xác nhận chẩn đoán. Bao gồm:
- Xét nghiệm mô bệnh học
- Phương pháp cạo vảy Brocq
Ngoài ra, bác sĩ có thể cần thực hiện chẩn đoán phân biệt với một số bệnh lý khác trong các trường hợp cần thiết. Điển hình như bệnh chàm khô, á vảy nến, vảy phấn hồng, sẩn giang mai II, á sừng liên cầu…
Xem thêm khái niệm: Bệnh Chàm Khô: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn Đoán Và Điều Trị
Các phương pháp điều trị bệnh vảy nến đồng tiền
Vảy nến đồng tiền là một thể bệnh được đánh giá lành tính, rất ít khi ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Tuy nhiên triệu chứng bệnh có thể gây mất thẩm mỹ bề mặt da. Đồng thời gây ngứa ngáy, khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống.
Trong trường hợp không tiến hành điều trị thì tổn thương da có thể ảnh hưởng trên phạm vi rộng. Từ đó làm gia tăng triệu chứng ngứa ngáy, hơn nữa còn tiềm ẩn nguy cơ bội nhiễm trên vùng da tổn thương.
Cho đến nay, việc điều trị vảy nến nói chung và vảy nến đồng tiền nói riêng còn gặp nhiều khó khăn do nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định cụ thể. Các phương pháp điều trị được thực hiện với mục đích làm giảm biểu hiện lâm sàng. Đồng thời ngăn ngừa nguy cơ bệnh tái phát.
Có thể điều trị vảy nến đồng tiền theo một số phương pháp cụ thể như sau:
1. Điều trị bằng thuốc
Dùng thuốc đang được cho là phương pháp điều trị chủ yếu với bệnh vảy nến đồng tiền. Tùy thuộc vào triệu chứng lâm sàng và khả năng đáp ứng của từng cá thể mà bác sĩ sẽ chỉ định toa thuốc phù hợp.
Dưới đây là một số loại thuốc có thể được dùng trong điều trị vảy nến đồng tiền:
- Chế phẩm chứa salicylic acid: Đây là loại thuốc có tác dụng cải thiện quá trình bong tróc vảy trên bề mặt da tổn thương. Ngoài ra, salicylic acid còn có khả năng sát trùng nhẹ. Từ đó ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng kích hoạt.
- Thuốc mỡ corticoid: Nhóm thuốc này phát huy nhanh tác dụng giảm viêm, giảm ngứa ngáy và bong tróc da. Tuy nhiên nếu lạm dùng điều trị dài ngày có thể gây teo da, nổi mụn, giãn mao mạch… Do đó chỉ được dùng trong điều trị ngắn hạn cho các vùng da nhỏ. Eumovate, Diproson, Flucinar, Lorinden,… là các loại thuốc mỡ chứa corticoid được dùng phổ biến nhất.
- Thuốc khử oxy Goudron: Loại thuốc này có thể được chưng cất từ than đá hoặc gỗ thông. Thuốc khử oxy Goudron giúp loại bỏ vảy và làm giảm dày sừng. Cần chú ý bởi màu đen của thuốc có thể dính vào quần áo vĩnh viễn. Và trong một số trường hợp thuốc có thể gây viêm nang lông nếu dùng kéo dài.
- Thuốc mỡ Calcipotriol: Calcipotriol là hoạt chất có cấu trúc giống với vitamin B3. Nó có tác dụng ức chế tăng sinh tế bào sừng và kích thích biệt hóa. Tác dụng của Calcipotriol mạnh hơn cả corticoid. Tuy nhiên chỉ nên dùng cho vùng da nhỏ và không dùng quá 100g/ tuần, không dùng quá 8 tuần.
- Retinoid: Là 1 loại dẫn xuất của vitamin A có tác dụng biệt hóa tế bào. Retinoid có khả năng tác động trực tiếp lên gen của keratin. Từ đó làm chậm quá trình tăng sản biểu bì. Loại thuốc này có thể sử dụng cho các trường hợp bị vảy nến đồng tiền trên diện rộng.
- Methotrexate: Có khả năng đối kháng với acid folic để hạn chế tổng hợp acid nucleic. Điều này giúp ức chế tăng sinh tế bào thượng bì và làm giảm dày sừng da. Bình thường Methotrexate hiếm khi được sử dụng cho người bị vảy nến đồng tiền. Tuy nhiên với các trường hợp có tổn thương da chiến trên 50% diện tích cơ thể thì bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định Methotrexate để kịp thời ức chế bệnh.
Ngoài các loại thuốc nêu trên thì bác sĩ có thể chỉ định một số thuốc điều trị khác như thuốc kháng histamine tổng hợp, viên uống bổ sung vitamin A, biotin… Với bất cứ thuốc nào cũng cần dùng đúng chỉ định. Tuyệt đối không tùy tiện thay đổi kế hoạch điều trị. Nếu có vấn đề bất thường phát sinh, hãy báo ngay cho bác sĩ để có sự điều chỉnh kịp thời.
Tham khảo thêm: TOP 10+ Thuốc Điều Trị Vảy Nến Được Đánh Giá Tốt Hiện Nay
2. Quang hóa trị liệu
Quang hóa trị liệu còn được gọi là liệu pháp ánh sáng. Phương pháp này dùng thuốc cảm ứng ánh sáng và chiếu tia cực tím UVA để chống lại quá trình phân bào. Đồng thời làm giảm số lượng tế bào lympho T. Từ đó ức chế quá trình tăng sinh tế bào thượng bì da.
Quang hóa trị liệu là phương pháp có cách thực hiện tương đối đơn giản. Thời gian điều trị ngắn. Trong giai đoạn triệu chứng bệnh bùng phát thì cần chiếu 3 lần/ tuần trong vòng 1 tháng. Sau đó duy trì 1 lần/ tuần trong vòng 2 tháng.
Tuy nhiên phương pháp này cũng có thể tiềm ẩn một số tác dụng ngoại ý. Điển hình như gây buồn nôn, nổi mụn nước hay ngứa đỏ da… Bác sĩ cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tư vấn người bệnh thực hiện điều trị.
Đọc thêm: Da mặt khô ngứa nổi sẩn đỏ là bị gì? Cách điều trị hiệu quả, an toàn
3. Áp dụng mẹo tự nhiên
Ngoài điều trị y tế thì người bệnh có thể kết hợp áp dụng một số mẹo tự nhiên để hỗ trợ thêm. Đây là giải pháp đơn giản, dễ thực hiện nhưng sẽ giúp cải thiện triệu chứng bệnh. Đồng thời thúc đẩy tổn thương trên da chóng lành.
Một số mẹo tự nhiên tại nhà được áp dụng phổ biến bao gồm:
– Sử dụng gel lô hội:
- Chuẩn bị 1 lá lô hội tươi đem gọt bỏ vỏ rồi rửa thật sạch nhựa mủ
- Dùng thìa cạo lấy phần gel trong suốt, cho vào bát để sử dụng
- Vệ sinh và lau khô vùng da cần điều trị rồi thoa gel nha đam lên
- Để nguyên khoảng 20 phút rồi rửa lại bằng nước sạch
– Dùng dầu dừa chữa vảy nến đồng tiền:
- Chuẩn bị 1 lượng dầu dừa nguyên chất vừa đủ
- Vệ sinh vùng da bệnh, lau khô rồi thoa dầu dừa lên
- Massage nhẹ nhàng vài ba phút, chờ thêm 30 phút rồi rửa với nước ấm
- Trường hợp da quá khô bạn có thể để qua đêm và rửa lại vào sáng hôm sau
– Sử dụng tinh dầu tràm trà:
- Vệ sinh và lau khô vùng da bị tổn thương do vảy nến
- Lấy 1 lượng tinh dầu tràm trà vừa đủ hóa lỏng với nước lọc theo tỷ lệ 1:1
- Thoa trực tiếp lên bề mặt tổn thương
- Để nguyên khoảng 20 phút rồi rửa lại
**Lưu ý: Tuyệt đối không áp dụng các mẹo chữa tự nhiên cho vùng da bị chảy máu, trợt loét hay đang có dấu hiệu bội nhiễm. Các mẹo tự nhiên chỉ có tác dụng hỗ trợ, không thay thế được cho điều trị y tế.
Đọc thêm: Tổng Hợp 10 Cách Chữa Bệnh Vảy Nến Tại Nhà Đơn Giản, Hiệu Quả
Lưu ý khi mắc bệnh vảy nến đồng tiền
Hiện nay vẫn chưa có phương pháp đặc hiệu để chữa khỏi bệnh vảy nến đồng tiền hoàn toàn. Tuy nhiên bạn có thể áp dụng điều trị y tế với chăm sóc tốt tại nhà để hạn chế nguy cơ tái phát của bệnh.
Dưới đây là một số vấn đề cần đặc biệt lưu ý:
- Chăm sóc da đúng cách: Nên thường xuyên tắm rửa, vệ sinh da bằng các sản phẩm phù hợp. Đồng thời sử dụng kem dưỡng ẩm để hạn chế tình trạng da khô và bong tróc.
- Hạn chế cào gãi và chà xát lên da: Phản ứng cào gãi có thể giúp giải tỏa cơn ngứa nhưng lại làm xuất hiện các tổn thương thứ phát. Từ đó ức chế quá trình phục hồi tổn thương và tăng nguy cơ bội nhiễm.
- Mặc quần áo rộng thoáng: Nên chọn trang phục rộng thoáng với chất liệu thấm hút mồ hôi tốt. Vừa giúp làm giảm ma sát lại giữ cho da luôn được khô thoáng.
- Kiểm soát tốt căng thẳng: Điều hòa cảm xúc bằng các giải pháp nghe nhạc, đọc sách, thiền và yoga mỗi ngày. Đồng thời giảm bớt khối lượng công việc, chú ý đi ngủ sớm và đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ/ ngày.
- Dành thời gian cho hoạt động thể chất: Giúp nâng cao sức đề kháng và khả năng miễn dịch cho cơ thể. Đồng thời hỗ trợ kiểm soát căng thẳng, stress tốt hơn.
- Ăn uống lành mạnh: Bổ sung đủ nước cho cơ thể (khoảng 2 – 2.5 lít/ ngày). Nên ăn thêm rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu acid béo omega-3. Hạn chế thức uống có cồn và các chất kích thích, đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ.
- Tắm nắng thường xuyên: Dành 5 – 10 phút/ ngày để tắm nắng trong khoảng 7:00 – 9:00 sáng. Tia cực tím trong ánh nắng mặt trời có thể làm chậm hoạt động sản sinh các tế bào da quá mức.
Vảy nến đồng tiền là thể lành tính của bệnh vảy nến nhưng không thể tự khỏi. Chính vì vậy khi các triệu chứng của bệnh kích hoạt, bạn nên chủ động thăm khám bác sĩ để được hướng dẫn điều trị đúng cách. Ngoài ra nên kết hợp chăm sóc tốt tại nhà để kiểm soát toàn diện tiến triển cùng nguy cơ tái phát bệnh.
Có thể bạn quan tâm
- Bệnh Vảy Nến Thể Mảng: Nguyên Nhân Gây Bệnh, Triệu Chứng, Cách Điều Trị Và Phòng Ngừa
- Bệnh Vảy Nến Ở Trẻ Sơ Sinh Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Một Số Lưu Ý
