Mề Đay Mãn Tính Vô Căn

Mề đay mãn tính vô căn (CIU/ Chronic Idiopathic Urticaria) là tình trạng bệnh tiến triển dai dẳng hơn 6 tuần nhưng không tìm được nguyên nhân cụ thể. Dù không đe dọa đến sức khỏe nhưng bệnh lý này tác động tiêu cực đến đời sống sinh hoạt, ngoại hình, tâm lý và hiệu suất học tập – lao động. 

Mề đay mãn tính vô căn là gì?

Mề đay mãn tính vô căn hay mày đay vô căn mãn tính (CIU/ Chronic Idiopathic Urticaria) là thuật ngữ đề cập đến tình trạng mề đay mẩn ngứa dai dẳng, kéo dài hơn 6 tuần nhưng không thể xác định được nguyên nhân (vô căn). Thống kê cho thấy, có khoảng 75% trường hợp mề đay mãn tính đều bùng phát mà không có nguyên do cụ thể.

Mề đay mãn tính vô căn thường không đe dọa đến sức khỏe và hiếm khi phát triển thành phản ứng dạng phản vệ như mề đay cấp. Tuy nhiên, bệnh gây phát ban, nổi sẩn đỏ và ngứa ngáy dai dẳng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và chất lượng giấc ngủ. Thống kê cho thấy, mề đay mãn tính vô căn ảnh hưởng đến 1.6 triệu người dân Hoa Kỳ và xảy ra chủ yếu ở phụ nữ từ 20 – 40 tuổi.

Vì không tìm được nguyên nhân cụ thể nên điều trị mề đay mãn tính vô căn gặp khá nhiều bất lợi. Đa phần bệnh nhân đều không có đáp ứng tốt với các loại thuốc kháng dị ứng. Do đó để kiểm soát bệnh, đòi hỏi phải phối hợp sử dụng thuốc với các biện pháp điều trị và chăm sóc khác.

• Xem Thêm: Mẹo chữa mề đay bằng giấm theo kinh nghiệm dân gian Không Phải Ai Cũng Biết
  

Dấu hiệu nhận biết mề đay mãn tính vô căn

Mề đay mãn tính vô căn thường bùng phát thành từng đợt – nhất là khi có yếu tố kích hoạt. Như đã đề cập, các triệu chứng của bệnh không đe dọa đến sức khỏe tổng thể nhưng gây khó chịu, bứt rứt và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Các triệu chứng nhận biết:

• Tổn thương và hình thái lâm sàng không khác biệt so với mề đay mãn tính với các triệu chứng đặc trưng như da nổi các mảng hoặc sẩn hồng, đỏ trên da, bờ tròn, sờ vào cứng chắc và có ranh giới rõ ràng so với vùng da lành
• Tổn thương có thể ảnh hưởng đến vùng da nhỏ hoặc lan tỏa trên diện rộng
• Mề đay vô căn mãn tính thường gây ngứa, thỉnh thoảng có thể gây ngứa dữ dội (do có yếu tố kích thích)
• Các sẩn ngứa do mề đay có thể mờ dần, thu nhỏ kích thước và phạm vi ảnh hưởng. Tuy nhiên sau một thời gian, triệu chứng tiếp tục tái phát và gây ngứa ngáy, khó chịu.
• Mề đay mãn tính vô căn gây ra các triệu chứng trên kéo dài hơn 6 tuần

Triệu chứng của mề đay mẩn ngứa có thể nghiêm trọng hơn nếu có những yếu tố tác động như căng thẳng, nhiệt độ cao, tập thể dục cường độ mạnh, tác động cơ học,…

• Xem Thêm: Mề Đay Sắc Tố Là Gì? Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả [Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia]
  

Yếu tố gây nổi mề đay vô căn

Mề đay vô căn là tình trạng mề đay tự phát mà không có nguyên nhân cụ thể. Bệnh lý này được chẩn đoán sau khi xét nghiệm máu để tìm kháng nguyên và sự hiện diện của vi khuẩn gây nhiễm trùng nhưng đều không phát hiện dấu hiệu bất thường. Mặc dù không thể xác định nguyên nhân cụ thể nhưng các chuyên gia nhận thấy, mề đay vô căn có liên quan đến phản ứng thái quá của hệ thống miễn dịch.

Ngoài ra, triệu chứng của bệnh cũng có thể bùng phát mạnh hơn khi có những yếu tố kích thích sau:

• Sử dụng thuốc, chủ yếu là Aspirin và kháng sinh nhóm beta-lactam
• Nhiễm trùng da, đường hô hấp, nhiễm ký sinh trùng (giun sán),…
• Côn trùng, thực vật
• Nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh
• Ánh nắng mặt trời cường độ cao
• Tác động cơ học (chà xát, cào, tỳ đè,…)
• Tập thể dục cường độ mạnh
• Rượu, đồ uống chứa cồn
• Thức ăn gây dị ứng
• Thời tiết thay đổi đột ngột
• Các bệnh nội khoa như rối loạn tuyến giáp, ung thư, suy giảm chức năng gan,…

• Xem Thêm: Bị Ngứa Nổi Mề Đay Tắm Lá Gì Cho Nhanh Khỏi? Thử Ngay 7 Loại Lá Tắm Sau Để Thấy Hiệu Quả Rõ Rệt

Mề đay mãn tính vô căn có nguy hiểm không? Có chữa được không?

Bệnh có thể biến mất sau khoảng vài tháng đến vài năm mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, điều trị vẫn được thực hiện với mục đích kiểm soát triệu chứng ngứa ngáy và giảm nhẹ tổn thương da do bệnh lý này gây ra. Mặc dù không thể kiểm soát bệnh hoàn toàn nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp bệnh nhân duy trì chất lượng cuộc sống, giảm cảm giác khó chịu và bứt rứt.

Mề đay vô căn thường có tiến triển dai dẳng và đáp ứng kém với các phương pháp điều trị. Tuy nhiên, bệnh lý này gần như không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe tổng thể. Các triệu chứng của bệnh bùng phát chậm, âm ỉ, dai dẳng, hiếm khi nổi ồ ạt và phát triển thành dạng sốc phản vệ như mề đay cấp. Do đó, bệnh nhân không nên quá lo lắng khi mắc bệnh lý này.

Tuy nhiên, bệnh nhân cũng cần tránh tâm lý chủ quan khi bị mề đay vô căn. Bởi bệnh lý này có thể gây ngứa dữ dội, đặc biệt là vào ban đêm, tác động nghiêm trọng đến giấc ngủ và sức khỏe. Hơn nữa, các mảng ban đỏ, sẩn ngứa do mề đay còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ, ngoại hình và khiến bệnh nhân hình thành tâm lý thiếu tự tin trong các cuộc gặp gỡ.

• Xem Thêm: 20+ Cách Trị Mẩn Ngứa Đay Tại Nhà Giúp Làm Giảm Nhanh Cơn Ngứa Nhanh Chóng [Đừng Bỏ Lỡ]
  

Cách điều trị mề đay mãn tính vô căn

Điều trị mề đay mãn tính vô căn chủ yếu là sử dụng thuốc và cách ly với các yếu tố kích thích. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh thói quen ăn uống cũng góp phần không nhỏ trong việc giảm nhẹ triệu chứng và hạn chế mức độ ảnh hưởng của bệnh đối với chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp điều trị mề đay vô căn mãn tính được áp dụng hiện nay:

1. Sử dụng thuốc trị mề đay mãn tính vô căn

Tình trạng toàn thân nên chủ yếu được điều trị bằng thuốc uống. Các loại thuốc bôi ngoài da hầu như không được sử dụng trong điều trị bệnh lý này. Đối với mề đay vô căn, điều trị phải được thực hiện từng bước để đánh giá mức độ đáp ứng thuốc trước khi thay đổi loại thuốc có hoạt tính mạnh hơn.

Các loại thuốc được dùng để điều trị bệnh:

• Thuốc kháng histamine H1: Thuốc kháng histamine H1 là nhóm thuốc được dùng để điều trị mề đay và các bệnh có cơ chế dị ứng. Thuốc giúp giảm nhẹ tổn thương da kèm theo ngứa ngáy bằng cách ức chế histamine ở thụ thể H1. Để hạn chế tác dụng không mong muốn, bệnh nhân bị mề đay vô căn chủ yếu được chỉ định thuốc kháng histamine ít có tác dụng an thần như Fexofenadine, Cetirizine, Desloratadine và Loratadin.
• Thuốc kháng histamine H2: Thuốc kháng H2 thường được dùng để điều trị các vấn đề ở dạ dày. Tuy nhiên nếu không có hiệu quả khi dùng thuốc kháng H1, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng nhóm thuốc này. Thuốc kháng histamine H2 có thể giảm nhẹ tình trạng ngứa ngáy và cải thiện sẩn đỏ, phát ban da nhờ vào cơ chế ức chế histamine ở thụ thể H2. Các loại thuốc kháng H2 thường được dùng, bao gồm Cimetidine, Ranitidine, Famotidine,…
• Montelukast: Montelukast được cân nhắc sử dụng khi cả thuốc kháng H1 và H2 đều không thể làm giảm số lượng sẩn đỏ và ngứa ngáy do mề đay vô căn. Loại thuốc này có tác dụng ngăn chặn leukotrienes – chất trung gian trong phản ứng viêm.
• Omalizumab: Omalizumab là lựa chọn cuối cùng khi mề đay mãn tính vô căn không có đáp ứng với bất cứ loại thuốc nào kể trên. Loại thuốc này là chế phẩm sinh học được sử dụng ở dạng tiêm (1 tháng/ lần) với tác dụng ngăn chặn sản xuất kháng thể IgE. IgE tăng chính là yếu tố hoạt hóa tế bào mast và phóng thích histamine vào da. Thống kê cho thấy, 83% trường hợp mề đay mãn tính vô căn thuyên giảm hoàn toàn sau khi điều trị bằng Omalizumab. Tuy nhiên, bệnh thường tái phát trở lại trong 4 – 7 tuần sau khi ngưng tiêm thuốc.
• Các loại thuốc khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định các loại thuốc khác như thuốc ức chế miễn dịch (Cyclosporin, Tacrolimus), thuốc chống trầm cảm (Doxepin) và corticoid đường uống dùng ngắn hạn (Prednisolon).

Có thể thấy, điều trị bằng thuốc chỉ kiểm soát tạm thời các triệu chứng của mề đay vô căn mãn tính. Do đó, bệnh nhân không nên lạm dụng thuốc quá mức. Chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định và cần dùng theo đúng liều lượng được khuyến cáo.

Bên cạnh thuốc Tây, người bệnh có thể sử dụng thuốc Nam để điều trị tình trạng mề đay mạn tính vô căn cứ. Thuốc Nam với cơ chế trị bệnh dứt điểm, ít tác dụng phụ và phù hợp với hầu hết các trường hợp bệnh nhân. Hiện nay trên thị trường có không ít các bài thuốc nam được quảng cáo rầm rầm hiệu quả với tình trạng mề đay cấp tính lẫn mạn tính. Vậy đâu là bài thuốc an toàn, hiệu quả cho người bệnh?

• Xem Thêm: Da Nổi Mẩn Đỏ Sau Khi Tắm Là Do Đâu? Làm Sao Để Điều Trị Dứt Điểm [Chuyên Gia Giải Đáp]
  

2. Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ dinh dưỡng là yếu tố chi phối triệu chứng và tần suất tái phát của mề đay mãn tính vô căn. Mặc dù không thể kiểm soát bệnh hoàn toàn nhưng việc thay đổi thói quen ăn uống có thể giảm nhẹ mức độ và phạm vi ảnh hưởng của bệnh. Do đó, song song với sử dụng thuốc, bệnh nhân nên điều chỉnh thực đơn ăn uống theo hướng dẫn của bác sĩ.

Chế độ ăn giúp giảm nhẹ triệu chứng của mề đay mãn tính vô căn:

• Hạn chế tối đa các loại thực phẩm có khả năng dị ứng cao như đậu phộng, các loại hạt, động vật có vỏ (tôm, cua, nghêu, sò), trứng, cá chứa hàm lượng thủy ngân cao,…
• Cân bằng giá trị dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn, không nên dung nạp quá nhiều đạm và chất béo bão hòa
• Tuyệt đối không dùng rượu bia, cà phê và các loại thức uống chứa caffeine khác
• Tăng cường rau xanh, trái cây, sữa chua và nước trong chế độ ăn. Các loại thực phẩm này có thể giảm nhẹ tình trạng viêm đỏ và ngứa ngáy da đáng kể.

Chế độ ăn khoa học giúp giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh mề đay. Bên cạnh đó, biện pháp này còn có tác dụng nâng cao sức khỏe và giảm mức độ nhạy cảm của hệ miễn dịch.

3. Tránh các yếu tố bùng phát mạnh

Mề đay mãn tính vô căn thường tiến triển dai dẳng, gây ngứa ngáy, khó chịu và dễ tái phát. Tuy nhiên, triệu chứng của bệnh có xu hướng nghiêm trọng hơn nếu có các yếu tố kích thích. Ngoài ra, các yếu tố này cũng làm tăng mức độ và tần suất tái phát bệnh.

Vì vậy để giảm nhẹ các triệu chứng của mề đay vô căn, bệnh nhân nên tránh những yếu tố có thể khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn như:

• Căng thẳng thần kinh, trầm cảm, lo âu và các vấn đề tâm lý đều có thể khiến mề đay bùng phát mạnh. Các chuyên gia nhận thấy, bệnh nhân bị mề đay mãn tính thường nhạy cảm hơn với acetylcholine – chất dẫn truyền thần kinh tập trung nhiều ở não bộ.
• Tránh dùng Aspirin và các chế phẩm có chứa axit salicylic. Mặc dù chưa được nghiên cứu cụ thể nhưng thực tế cho thấy, sử dụng Aspirin và một số loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể khiến triệu chứng của bệnh nghiêm trọng hơn.
• Mặc quần áo rộng rãi, chất liệu mềm để hạn chế ma sát lên da. Bên cạnh đó, tuyệt đối không chà xát và gãi cào lên vùng da nổi sẩn đỏ, ngứa ngáy.
• Tránh để da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời – nhất là trong khung giờ từ 10:00 – 15:00 hằng ngày.
• Hạn chế các yếu tố dị ứng như thức ăn, cồn, côn trùng, thực vật,…
• Tránh các bộ môn thể thao có cường độ mạnh gây tăng thân nhiệt và đổ nhiều mồ hôi. Những yếu tố này đều khiến các sẩn cục, phát ban do mề đay lan rộng và ngứa ngáy dữ dội.
• Thực hiện các biện pháp phòng ngừa viêm nhiễm đường hô hấp. Bởi tình trạng này có thể khiến các đợt bùng phát của mề đay vô căn bùng phát mạnh và trở nên trầm trọng hơn.
• Tránh tiếp xúc với thú nuôi. Lông động vật và ký sinh trùng có thể khiến mề đay lan rộng, ngứa ngáy và dai dẳng hơn.
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh. Ngược lại, cần tắm rửa thường xuyên và mặc quần áo rộng rãi khi thời tiết nóng ẩm.
• Một số trường hợp mề đay mãn tính vô căn có thể nặng hơn vào chu kỳ kinh nguyệt do ảnh hưởng của hormrone. Nếu gặp phải tình trạng này, nên trao đổi với bác sĩ để được cân nhắc sử dụng thuốc điều hòa nội tiết tố.

Mề đay mãn tính vô căn gây ra vô số phiền toái trong quá trình sinh hoạt, lao động và ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, ngoại hình. Chính vì vậy, bệnh nhân cần tích cực điều trị và tổ chức lại lối sống để giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh lên chất lượng cuộc sống.

Tham khảo thêm:

• Mề Đay Vật Lý Là Gì? Nguyên Nhân, Điều Trị Và Cách Phòng Ngừa Hiệu Quả 
• Hiểu Đúng Về Chứng Mề Đay Phù Mạch Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Làm Sao Để Điều Trị Đúng Cách