Polyp xoang hàm thường liên quan đến viêm và nhiễm trùng tái phát nhiều lần. Các polyp có thể có cuống hoặc không có cuống, kích thước nhỏ hoặc lớn làm bít tắc và chiếm không gian trong xoang. Từ đó gây nghẹt mũi và viêm sưng kéo dài.
Polyp xoang hàm là gì?
Polyp xoang hàm là một khối u lành tính (polyp) hình thành ở xoang hàm bên trái hoặc/ và bên phải (hai bên cánh mũi). Những khối u này thường nhỏ và không gây triệu chứng.
Tuy nhiên polyp tăng dần kích thước theo thời gian, chiếm không gian trong xoang và gây bít tắc. Điều này cản trở quá trình dẫn lưu dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây viêm xoang.
Polyp xoang hàm có thể phát triển từ bệnh viêm xoang tái phát nhiều lần, viêm mũi dị ứng và một số tình trạng khác. Thông thường polyp sẽ được xử lý bằng cách cắt bỏ qua nội soi.
Giai đoạn phát triển
Polyp xoang hàm có 4 giai đoạn phát triển, được phân theo kích thước của polyp.
- Giai đoạn I: Polyp có kích thước nhỏ và khu trú trong phức hợp lỗ ngách.
- Giai đoạn II: Polyp đã phát triển và có kích thước lớn hơn. Polyp đã lan ra ngách giữa nhưng không có dấu hiệu vượt quá bờ tự do của cuốn giữa.
- Giai đoạn III: Polyp lớn, vượt qua khỏi bờ tự do của cuốn giữa, có thể đã đến lưng cuốn dưới.
- Giai đoạn IV: Polyp có kích thước rất lớn, chen kín toàn bộ xoang và hốc mũi đến tận cửa mũi sau.
Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Những vấn đề dưới đây có thể kích thích sự phát triển của polyp xoang hàm:
- Viêm mũi dị ứng kéo dài
- Viêm xoang cấp và mãn tính, đặc biệt là viêm xoang hàm
- U xơ nang
- Dị ứng với nấm trong không khí
- Hen suyễn
- Lặp lại nhiễm trùng xoang hoặc một bệnh nhiễm trùng khác
- Hội chứng Churg-Strauss
- Thiếu hụt vitamin D
- Quá mẫn cảm hoặc dị ứng với thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như aspirin
- Di truyền. Polyp xoang hàm có xu hướng di truyền trong giai đình.
Tìm hiểu thêm: Viêm Xoang Hàm Do Răng Là Bệnh Gì? Có Điều Trị Được Không? GIải Đáp
Triệu chứng của polyp xoang hàm
Polyp xoang hàm thường xuất hiện ở cả hai bên. Các polyp nhỏ thường không gây triệu chứng. Khi các polyp lớn hơn và chiếm không gian trong xoang hàm, người bệnh sẽ có những triệu chứng dưới đây:
- Nghẹt mũi dai dẳng
- Tăng tiết dịch hô hấp và chảy nước mũi
- Dịch mũi chảy ra thành sau họng
- Suy giảm hoặc mất khứu giác
- Khó thở bằng mũi, thường xuyên há miệng để thở
- Thay đổi vị giác
- Đau nhức vùng mặt
- Đau đầu
- Thường xuyên chảy máu cam
- Ngủ ngáy
- Ngưng thở khi ngủ ở một số trường hợp.
Polyp xoang hàm có nguy hiểm không?
Polyp xoang hàm là một khối u lành tính, không lây lan sang những khu vực lân cận. Tuy nhiên những khối u này có xu hướng phát triển theo thời gian, gây ra các triệu chứng khó chịu và cản trở hô hấp.
Hơn nữa việc không điều trị có thể gây ra những tổn thương niêm mạc trong xoang hàm, cản trở quá trình dẫn lưu dịch dẫn đến viêm nhiễm kéo dài. Từ đó làm tăng nguy cơ phát triển những biến chứng dưới đây:
- Viêm xoang mãn tính
- Hen suyễn bùng phát
- Khó thở khi ngủ
- Viêm nhiễm polyp xoang hàm
- Suy giảm trí nhớ khi polyp có kích thước quá lớn gây viêm nhiễm lan rộng, ảnh hưởng đến những dây thần kinh não bộ và xoang trán
- Vỡ vách xoang mũi
- Tổn thương cơ quan trong vùng mặt và tai mũi họng
Có thể bạn quan tâm: Viêm Xoang Có Bị Mất Ngủ Không? Chuyên Gia Tư Vấn Cho Bạn
Chẩn đoán polyp xoang hàm
Bệnh nhân được kiểm tra bệnh sử và các triệu chứng. Sau khi khám lâm sàng, người bệnh được nội soi mũi và chụp cắt lớp vi tính để xác định chẩn đoán.
- Nôi soi mũi: Nội soi mũi là kỹ thuật sử dụng ống nội soi có đèn và camera để kiểm tra bên trong mũi xoang. Kỹ thuật này giúp bác sĩ dễ dàng trong việc xác định và đánh giá polyp, bao gồm cả số lượng, vị trí và kích thước. Nội soi mũi cũng giúp kiểm tra tình trạng viêm, sưng và những tổn thương có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Nếu polyp nằm trong xoang hoặc ở vị trí khó phát hiện, người bệnh sẽ được chụp cắt lớp vi tính (CT). Kỹ thuật này cung cấp hình ảnh chi tiết của mũi xoang, xác định chính xác vị trí, số lượng và kích thước của polyp. CT cũng giúp kiểm tra cấu trúc mũi, xác định những nguyên nhân có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
Trong nhiều trường hợp, người bệnh được thực hiện thêm một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân, bao gồm:
- Xét nghiệm dị ứng: Xét nghiệm này được thực hiện nếu có nghi ngờ polyp xoang hình thành do dị ứng. Khi thực hiện, các chất gây dị ứng sẽ được nhỏ lên da. Vùng da tiếp xúc sẽ có dấu hiệu bất thường nếu bị dị ứng.
- Xét nghiệm u xơ nang: Dịch tiết mồ hôi của người bệnh được kiểm trong phòng thí nghiệm. Điều này có thể giúp phát hiện bệnh u xơ nang.
- Xét nghiệm máu: Bệnh nhân được đo nồng độ vitamin D bằng cách kiểm tra mẫu máu.
Xem thêm: Bị Viêm Xoang Nên Uống Nước Gì? 16 Loại Thức Uống Tốt Nhất
Điều trị bệnh polyp
Các polyp xoang hàm lành tính, ít khi gây biến chứng. Chính vì thế mà hầu hết các trường hợp đều được điều trị bảo tồn bằng thuốc. Các polyp lớn hơn và không đáp ứng với điều trị bảo tồn sẽ bị cắt bỏ.
1. Thuốc tây cải thiện bệnh
Những loại thuốc dưới đây có thể thu nhỏ polyp xoang hàm và giảm các triệu chứng, bao gồm:
- Thuốc xịt steroid: Thuốc xịt mũi chứa Corticosteroid có tác dụng thu nhỏ kích thước của polyp, giảm phù nề và viêm. Từ đó giảm bớt các triệu chứng như sổ mũi, nghẹt mũi… Những loại thường được sử dụng gồm Budesonide, Flnomasone, Mometasone, Tramcinolone.
- Corticosteroid đường uống/ tiêm: Thuốc này được chỉ định cho những bệnh nhân không có đáp ứng tốt với Corticosteroid dạng xịt. Thuốc có tác dụng chống viêm mạnh, giảm sưng, giảm kích ứng và các triệu chứng liên quan như (như đau nhức). Thuốc Corticosteroid mang đến hiệu quả nhanh nhưng cần sử dụng thận trọng để tránh tác dụng phụ.
- Dupilumab (Dupixent): Đây là một loại thuốc đặc trị polyp mũi và viêm xoang mãn tính. Thuốc này có tác dụng thu nhỏ kích thước của polyp, làm dịu cơn đau và giảm nghẹt mũi. Dupilumab (Dupixent) được dùng bằng đường tiêm.
- Thuốc kháng histamin: Thuốc kháng histamin được chỉ định nếu dị ứng là nguyên nhân gây sưng và khiến các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Thuốc này giúp giảm kích ứng và các triệu chứng bằng cách ức chế phản ứng của histamin.
- Thuốc kháng sinh: Bệnh nhân được dùng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng xoang do vi khuẩn. Khi nhiễm trùng được khắc phục, các triệu chứng sẽ thuyên giảm và ngăn polyp phát triển.
Tham khảo thêm: Review Top 4 Thuốc Điều Trị Viêm Xoang Của Pháp Chính Hãng Tốt Nhất
2. Phẫu thuật
Phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp có polyp xoang hàm lớn, không đáp ứng với điều trị bảo tồn và gây biến chứng. Khi thực hiện, bác sĩ tiến hành cắt/ nạo bỏ polyp. Sau đó mở rộng lỗ xoang và dẫn lưu dịch hô hấp ứ đọng.
Phẫu thuật mang đến hiệu quả điều trị cao và nhanh. Tuy nhiên polyp có xu hướng tái phát. Tình trạng này phổ biến hơn ở người bị tiểu đường và u xơ nang. Nếu polyp quay trở lại, cần tiếp tục điều trị bằng steroid kéo dài hoặc phẫu thuật lại.
Thận trọng khi can thiệp phẫu thuật để tránh ảnh hưởng đến chức năng sinh lý mũi. Tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn chi tiết hơn.
Phòng ngừa polyp xoang hàm
Để giảm nguy cơ polyp xoang hàm hình thành và tái phát, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:
- Thường xuyên vệ sinh tay sạch sẽ bằng nước và xà phòng. Điều này giúp ngăn các tác nhân gây viêm nhiễm cho mũi và xoang. Đặc biệt, cần đảm bảo giữ tay sạch sẽ trước và sau khi ăn xong.
- Không tiếp xúc với những chất gây dị ứng và kích ứng như lông chó mèo, phấn hoa, khói bụi…
- Nên mang khẩu trang khi ra đường, đến nơi công cộng hoặc nơi có nguồn lây bệnh.
- Thường xuyên vệ sinh nhà cửa. Bụi bẩn và nấm mốc có thẻ gây viêm nhiễm và tăng nguy cơ phát triển polyp.
- Khi thời tiết hanh khô, hãy đặt máy tạo độ ẩm trong phòng để làm ẩm không khí. Điều này giúp giảm nguy cơ gây ra các vấn đề cho mũi và xoang.
- Điều trị tốt những tình trạng có thể kích thích sự phát triển của polyp xoang hàm. Cụ thể như viêm mũi dị ứng và viêm xoang.
- Làm sạch mũi và họng bằng nước muối sinh lý, mỗi tuần 3 – 4 lần. Điều này giúp chống viêm, loại bỏ các chất gây dị ứng, kích ứng và những tác nhân có thể làm phát triển polyp xoang hàm. Nước muối cũng giúp làm loãng dịch nhầy, tránh ứ đọng dịch bên trong.
Polyp xoang hàm lành tính, ít gây biến chứng nên thường được điều trị bằng thuốc. Phẫu thuật chỉ áp dụng cho những trường hợp nặng. Tốt nhất nên thăm khám kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn chi tiết hơn.
Tham khảo thêm:
- [GIẢI ĐÁP] Viêm Xoang Gây Đau Mỏi Vai Gáy Là Gì? Có Chữa Được Không
- Bệnh Viêm Xoang Có Lây Không? Có Nguy Hiểm Không? Cách Điều Trị Hiệu Quả
